بیع نسیه ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بیع نسیه
بیع نسیه: معامله کالا در برابر بهای مدّتدار.
بیع نسیه عبارت است از معاملهای که کالا، نقد ولی بهای آن مدّتدار است. مقابل بیع نقد) ر بیع نقد (و بیع سلف) ر بیع سلف (که در اوّلی هردو نقد و در دومی بها، نقد ولی کالا مدّتدار است. از این عنوان در باب تجارت سخن رفته است.
بیع نسیه از اقسام بیع) ر بیع (است. شرط تأخیر در تمامی یا بعض بهای کالا در معامله تا زمانی معیّن که از آن به بیع نسیه تعبیر میشود صحیح است. تعیین مدّت بهگونهای که افزایش و کاهش در آن راه نیابد، شرط صحّت معامله نسیه است. 1
کالای خریداری شده به نسیه را میتوان پیش از موعدِ پرداخت بهای آن فروخت؛ چه به فروشنده اوّل و چه به غیر او. 2 برخی قدما قائل به بطلان چنین معاملهای شدهاند. 3 البتّه اگر فروشنده هنگام معامله شرط کند که خریدار، کالا را به وی بفروشد معامله به قول مشهور باطل خواهد بود. 4
خریدارِ کالای نسیه که پس از سررسید بها، لیکن پیش از پرداخت آن تصمیم به فروش کالا گرفته است اگر آن را به بهای
خریداری شده، بدون کم و زیاد و یا به غیر جنس ثمن، به کمتر یا بیشتر از قیمت خریداری شده بفروشد، صحیح است؛ لیکن اگر بخواهد به مثل بهای آن به زیاده یا نقصان بفروشد، برخی قدما قائل به بطلان آن شدهاند. 5
پرداخت بها قبل از موعد آن بر خریدار واجب نیست حتّی با مطالبه فروشنده، چنانکه اگر خریدار پیش از موعد بخواهد بها را بپردازد، قبول آن بر فروشنده واجب نیست؛ لیکن پس از رسیدن موعد، فروشنده حقّ خودداری از قبول ندارد و در فرض امتناع، چنانچه ثمن بدون کوتاهی و تصرّف خریدار تلف گردد، از مال فروشنده رفته و ضمانی متوجّه خریدار نیست. البتّه در فرض امکان رجوع خریدار به حاکم شرع اگر وی رجوع نکند و مال تلف شود آیا در این فرض نیز ذمّه خریدار بری است یا نه؟ اختلاف است. 6
اگر فروشنده بگوید: این کالا را نقد به ده هزار و نسیه به پانزده هزار ریال فروختم به جهت جهالت ثمن بنابر قول منسوب به مشهور معامله باطل است. همچنین اگر در مثال بالا به جای نقد و نسیه، یک ماهه و دو ماهه بگوید7) ر بیع بثمنین (.
در معامله طلا و نقره در برابر هم8 و نیز کالا و بهای همجنس آن مانند گندم در برابر گندم، نسیه جایز نیست. 9
1. جواهر الکلام 3 108. 2 100 - 99 /23. المراسمالعلویة/ 4 176. جواهرالکلام110 /23؛ منهاج الصالحین) خوئی (5 49 /2. جواهر الکلام 108 - 102. 7 117 - 114. 6 112 /23؛ منهاج الصالحین) خوئی (8 48 /2. جواهر الکلام 8 - 4 /24؛ مسالک الافهام 9 333 - 332 /3. جواهر الکلام 341 - 340 /23.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 202
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «بیع نسیه ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- بیع آجال، بیع قسطی، بیع مبیع نسیه، بیع نسیه در بعض ثمن، بیع نسیه درهم به دینار، بیع نسیه دَین، بیع نسیه رهن، بیع نسیه متجانسین، بیع نسیه معاطاتی
- به لحاظ مدت:
- بیع نسیه با اقساط متعدد، بیع نسیه با مدت مجهول، بیع نسیه بدون مدت، بیع نسیه بلند مدت، بیع نسیه کوتاه مدت
- به لحاظ مقدار قیمت:
- بیع نسیه به زیادی از قیمت، بیع نسیه به کمتر از قیمت
وابسته
- اسقاط تأجیل دَین، اقاله تأجیل ثمن، بیع مبیع، بیع نقد ( فقه )، تعیین مدت بیع نسیه، توقیت ثمن، ربا در بیع نسیه، ربای نسیه ( فقه )، زیادی قیمت نقود دین، مدت بیع نسیه، نسیه، نقصان قیمت نقود دین
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه بیع نسیه ( فقه ) به زیرصفحه بیع نسیه ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 19 : صفحه 118
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 3 : صفحه 512، 513
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 535
- تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 11 : صفحه 215، 251
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 4 : صفحه 202، 203
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 23 : صفحه (97-98)، 99
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 35 : صفحه 279
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 202
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2 : صفحه 187
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 8 : صفحه 323
- مهذب الاحکام جلد 17 : صفحه 262، 264، 512[۱]