بیع دَین

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ بیع دَین

◄ بیع دَین به دَین

◄ بیع دَین به عین

◄ بیع دَین به غیر مدیون

توضیح مفهومی

خرید و فروش دین: داد و ستد طلب، در صورتی که دو طرفِ معامله، بستانکار و بدهکار باشند و نیز به قول مشهور فروختن طلب به غیر بدهکار پس از رسیدن موعد آن (دین حال ّ) ، جایز است، لیکن در جواز آن پیش از

رسیدن موعد آن (دین مؤجّل) اختلاف است. بیشتر فقها این صورت را نیز جایز می‌دانند. در موارد جواز بیع دین، فروش آن در مقابل دین صحیح نیست و بهای دین (ثمن) باید نقدی باشد. 3

بستانکار می‌تواند طلب خود را پیش از سر رسید آن به صورت نقدی به مبلغی کمتر به بدهکار بفروشد. در صورت فروش آن به غیر بدهکار، در این که هنگام سر رسید طلب، بر بدهکار واجب است مبلغی را که شخص سوم به طلبکار پرداخته، به وی بپردازد و نسبت به افزون بر آن، ذمّه برئ می‌شود یا لازم است همه بدهی را به شخص سوم بپردازد، اختلاف است. قول دوم، مشهور است. 4

صحّت فروش دین به مبلغ کمتر نزد قائلان به جواز آن، مشروط به دو شرط است: نخست، معامله، نقدی صورت گیرد، و دوم، از فروش آن، ربا لازم نیاید. برای مثال، دین مورد معامله همچون اسکناس از جنس طلا یا نقره، مکیل (پیمانه‌ای) و موزون (وزنی) نباشد و یا اگر از جنس آن‌ها است، به غیر جنس خود فروخته شود. 5

پس از روشن شدن حکم داد و ستد دین، حکم خرید و فروش اسناد تجاری نیز به اعتبار دین مندرج در آن، معلوم می‌گردد، به شرط آن که سند واقعی باشد. در صورتی که سند، صوری (مجامله‌ای، دوستانه) باشد و در حقیقت، دینی در کار نباشد، داد و ستد آن باطل است؛ هر چند برای تصحیح معامله در این صورت، راه هایی ذکر شده که در بخش مسائل مستحدثه کتب فقهی آمده است.