برج ( آشیانه پرندگان )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
برج: آشیانه پرندگان/ هریک از خانههای دوازدهگانه منطقة البروج.
برج به معنای اوّل به آشیانه برج مانند و مدوّری گفته میشود که کبوترهای اهلی را در آن جای دهند؛ چنانکه به ساختمانی که به منظور گردآوری کود و فضله پرندگان، بویژه کبوتران در مزارع ساخته میشود نیز اطلاق میگردد. از آن به مناسبت در باب صید و ذباحه سخن رفته است.
صرف ورود کبوتری که مالک ندارد به برجی، موجب مالکیت صاحب برج نسبت به آن نمیشود مگر آنکه انگیزه وی از ساختن برج تملّک چنین کبوتری باشد. در این صورت حصول تملّک به
________________________________________
91
صرف فرود آمدن کبوتر در برج، بدون گرفتن آن، محلّ بحث است. 1
صرف آمدن کبوتری که مالک دارد از برج صاحبش به برج شخصی دیگر موجب انتقال مالکیت به فرد دوم نمیشود؛ از این رو، وی نمیتواند آن را به ملک خود درآورد. 2
برج به معنای دوم بر هر یک از دوازده بخش فرضی مسیر ظاهری خورشید بین ستارگان) دایرة البروج (اطلاق شده که هر برج به نام صورت فلکی محاذی آن خوانده میشود.
توالی برجها از نقطه اعتدال بهاری در جهت مشرق در منطقة البروج به ترتیب زیر است: حَمَل، ثور و جوزا، بروج ربیعیّه) برجهای بهاری (؛ سرطان، اسد و سُنبله، بروج صیفیّه) برجهای تابستانی (؛ میزان، عقرب و قوس، بروج خریفیّه) برجهای پاییزی (و جَدْی، دَلْو و حوت، بروج شَتَویّه) برجهای زمستانی (. از آن به مناسبت در باب تجارت و نکاح یاد شده است.
مسافرت3 و نیز عقد زناشویی4 در شب و روزی که ماه در برج عقرب قرار دارد مکروه است) ر قمر در عقرب (.
1. المبسوط 275 /6؛ مسالک الافهام 522 /11؛ مجمع المسائل 2 342 /2. المبسوط 275 /6؛ شرائع الإسلام 3 747 /4. مستند الشیعة 4 344 /13. جامع المقاصد 15 /12.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 90