بدن انسان ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
بدن
بدن: اندام و تن انسان یا حیوان.
در بابهای طهارت، صلات، حج، تجارت، نکاح، صید و ذباحه و حدود از آن سخن رفته است.
طهارت: مستحب است هنگام تخلّی) ر تخلّی (، تمام بدن از دید ناظر محترم) ر ناظر محترم (مخفی باشد. 1 رو و پشت به قبله قرار دادن مقادیم بدن) سینه، شکم و رانها (هنگام تخلّی حرام است. 2
هنگام غسل - اعم از ترتیبی و ارتماسی - باید آب به تمام بدن برسد و کشیدن دست بر بدن در غسل مستحب است3) ر غسل (. به قول مشهور مسّ خطّ قرآن، 4 اسماء خداوند، پیامبران و ائمّه معصومین علیهم السّلام؛ 5 یعنی رساندن جایی از بدن به آنها برای کسی که طهارت) وضو یا غسل (ندارد، حرام است) ر مسّ (.
بدن میّت پس از مرگ و سرد شدن، نجس میباشد و نجاست آن قبل از سرد شدن محلّ خلاف است. اکثر فقها قائل به طهارت آن هستند. 6 البتّه پس از اتمام غسل پاک میگردد7) ر غسل میّت (. مسّ بدن مرده آدمی) ر مسّ میّت (پس از سرد شدن موجب غسل مسّ میّت میگردد8) ر غسل مسّ میّت (. در اینکه پاک بودن تمامی بدن میّت از نجاستی که عارض آن شده پیشاز غسل میّت، واجب است، یا پاک بودن هر عضو قبل از غسل همان عضو واجب است و یا پاک شدن آن همراه غسل میّت) ر غسل میّت (کافی است، محلّ بحث میباشد. 9 سرتاسری) ازار (در کفن باید تمام بدن میّت را بپوشاند10) ر کفن (.
تمام بدن کفّار غیر اهل کتاب و نیز بنابر قول مشهور کفّار اهل کتاب) ر اهل کتاب (حتّی مو و ناخن آنها نجس است11) ر کفر (.
صلات: واجب است در نماز جلوی بدن به سمت قبله باشد12) ر استقبال (. بر زن واجب است در نماز تمام بدن خود را - جز وجه و کفّین و قدمین، با اختلافی که در مورد باطن قدمین) کف پا (وجود دارد - بپوشاند. 13 در غیر نماز نیز - جز برای همسر و دیگر محارم - حکم چنین است) ر پوشش (.
آرامش بدن در اذکار و افعال واجب نماز واجب است و در اذکار مستحب آن اختلاف میباشد) ر آرامش (. 14 مستحب است در حال قیام سنگینی بدن روی هر دو پا باشد. 15
حج: استطاعت بدنی به معنای توانایی داشتن و سلامت جسمانی از انواع استطاعت است16) ر استطاعت (. نظافت بدن به استعمال نوره و مانند آن پیش از احرام مستحب است. 17 مستحب است حاجی پیش از سعی) ر سعی (، از آبزمزم بنوشد و مقداری نیز بر بدنش بریزد. 18
تجارت: بدن انسان مال محسوب نمیشود؛ از اینرو خرید و فروش آن جایز نیست.
نکاح: زن و شوهر میتوانند به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند. انسان میتواند بدون قصد لذّت بجز عورت به بدن محارم
خود نگاه کند چنانکه این حکم در باره نگاه هریک از مرد و زن بههمجنس خود جاری است. 19
صید و ذباحه: رو به قبله بودن قسمت جلوی بدن حیوان، هنگام ذبح) ر ذبح (یا نحر) ر نحر (واجب است. 20 حیوان حلال گوشتی که به طور صحیح ذبح یا نحر شده گوشتش حلال و بدنش پاک است؛ 21 ولی اگر حیوان حرام گوشتی - بجز سگ و خوک - ذبح شرعی شود، گوشتش حرام، لیکن به قول مشهور بدنش پاک است22) ر تذکیه (.
حدود: حدّ تازیانه - بجز سر، صورت و عورت - برتمام بدن مرد زناکار توزیع میشود و بر یک عضو متمرکز نمیشود. 23
در کلمات فقها از واجباتی که متعلّق آنها بدن انسان است، مانند نماز، به واجبات بدنی) ر واجب بدنی (- در مقابل واجبات مالی) ر واجب مالی (- تعبیر شده است. 24
1 و 2. جواهر الکلام 5 314 /2. 4 107 /3. 3 7 - 6 /2. مستمسک العروة 7 336 /1. 6 45 - 43 /3. جواهرالکلام 8 311 /5. العروة الوثقی 9 365 /1. التنقیح) الطهارة (10 231 /8. العروة الوثقی 11 403 /1. مستند الشیعة 197 /1؛ جواهر الکلام 12 42 - 41 /6. العروة الوثقی 13 547/1. جواهرالکلام 14 171 - 162/8. العروة الوثقی 15 642 - 641 /1. توضیح المسائل مراجع 543 /1 م 16 977. العروة الوثقی 17 452 /2. جواهرالکلام 20 71 /29. 19 411 /19. 18 175 /18. مستمسک العروة 21 226 - 225 /5. توضیح المسائل مراجع 568 /2 م 22 2583. جواهر الکلام 24 361 /41. 23 201 - 199 /36. الحدائق الناضرة 435 /22.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 80
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
این واژه قابلیت دارد تا اصطلاحات بیانگر اجزای انسان نظیر چشم ، گوش و ... را پوشش دهد لیکن این مصادیق از طریق واژه اجزای انسان پوشش داده شده است .
مترادفات
از واژه «بدن انسان ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- بدن بی سر، بدن غسال، بدن کافر، بدن متخلی، بدن متیمم، بدن محدث، بدن معصوم ( ع )، بدن ملاقی سگ، بدن میت ( فقه )، بدن نازح، بدن نامحرم، بدن نجس، بدن نماز گزار
- به لحاظ جنسیت:
- بدن زن، بدن مرد
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه بدن انسان ( فقه ) به زیرصفحه بدن انسان ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.