اِجزای واقعی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اِجزای واقعی : کفایت عمل مطابق امر ظاهری یا اضطراری، حتی بعد از رفع جهل و اضطرار
اِجزای واقعی، مقابل اجزای ظاهری و به معنای اجزای عمل از واقع است، حتی در صورت علم وجدانی به مخالفت مأتیٌ به با واقع.
در مواردی که دست یابی به واقع، به علت تعذر دست‌رسی یا جهل به آن، میسر نباشد و مکلف، امتثال اضطراری یا ظاهری انجام دهد، این بحث پیش می‌آید که آیا امتثال اوامر ظاهری یا اضطراری (واقعی ثانوی) موجب اجزای واقعی از مأمورٌبه می‌شود یا نه؛ یعنی حتی در صورت علم به خلاف آن چه که مقلد یا مجتهد انجام داده است، مجزی است و احتیاج به اعاده و قضا ندارد یا اجزای ظاهری است و در صورت علم به خلاف، احتیاج به اعاده یا قضا دارد.
بنابراین، اجزای واقعی، یعنی مُجزی بودن عمل به اماره یا اصل، حتی با فرض انکشاف خلاف، زیرا شارع این عمل را کافی دانسته است.
منابع
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 224
- سیری کامل در اصول فقه جلد 4 : صفحه 246
- فرهنگ نامه اصول فقه