اول وقت نماز
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اول وقت: لحظات آغازین انجام تکالیفِ با وقت معیّن.
بیشتر احکام آن در باب‌های طهارت و صلات آمده است که به مهم ترین آن‌ها اشاره می‌شود:
ادای نماز در اول وقت، مستحب مؤکّد و تأخیر آن از اول وقت جز در مواردی که تأخیر افضل است، مکروه می‌باشد. موارد فضیلت تأخیر عبارتند از:
1. تأخیر نماز مغرب و عشا برای کوچ کننده از عرفات به مشعر الحرام و انجام آن در مشعر الحرام.
2. تأخیر نماز عشا تا از بین رفتن سرخی مغرب (شفق احمر) .
3. تأخیر نماز ظهر و عصر برای کسی که قصد خواندن نافله ظهر و عصر را دارد.
4. تأخیر نماز ظهر و مغرب تا آخر وقت فضیلت و انجام آن‌ها با نماز عصر و عشا با یک غسل برای زنی که دارای استحاضه کثیره است (--' استحاضه) .
5. تأخیر نماز مغرب برای روزه داری که مشتاق افطار است یا کسانی منتظر افطار اویند.
6. تأخیر برای کسی که به تخلّی (--' تخلّی) در اول وقت نیاز دارد و بدین جهت، نماز را به تأخیر می‌اندازد.
7. تأخیر نافله شب تا یک سوم آخر شب، و هر چه به طلوع فجر نزدیک تر باشد، دارای فضیلت بیشتری است 1 (--' نماز شب) .
در وجوب تأخیر نماز تا آخر وقت برای کسی که وظیفه فعلی او تیمّم است 2 و نیز برای صاحبان عذر مانند نداشتن ساتر عورت یا نداشتن قدرت در اول
________________________________________
722
وقت برای ایستادن در نماز در صورت امید یا احتمال زوال آن تا آخر وقت 3، اختلاف است.
اگر شخص زمانی از اول وقت را که برای نماز و تحصیل طهارت و سایر شرایط آن کافی است، درک کند و آن را به جا نیاورد تا به عذری مانند حیض یا نفاس یا بیهوشی دچار گردد، باید قضای آن نماز را به جا آورد، امّا اگر عذر پیش از درک زمان مذکور عارض شود، قضا واجب نیست. 4
به قول منسوب به مشهور، به جا آوردن نماز خوف (--' نماز خوف) در اول وقت جایز است. 5 خواندن نماز ظهر در اول وقت برای کسی مانند مسافر که نماز جمعه در فرض وجوب عینی آن از او ساقط است، جایز، بلکه مستحب است. 6
اذان اعلامی (--' اذان اعلام) باید در اول وقت نماز باشد. 7
1 - جواهر الکلام 7 305 - 315 و العروة الوثقی 1 525 - 527.
2 - جواهر الکلام 5 157 - 160.
3 - العروة الوثقی 1 527.
4 - جواهر الکلام 3 208 - 210.
5 - 14 191.
6 - 11 282.
7 - العروة الوثقی 1 602.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 721
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اول وقت نماز به زیرصفحه اول وقت نماز/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.