انقلاب شراب
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
طهارت: انقلاب از مطهِّرات است؛ به این معنا که تبدیل و دگرگونی آب انگور جوشیده یا شراب سرکه، موجب پاکی و حلیّت آن است؛ خواه این دگرگونی خود به خود صورت گیرد یا با افزودن چیزی مانند نمک و سرکه به آن. 3 البته به قول مشهور، شراب باید بر شیئ افزوده شده، غلبه داشته باشد؛ زیرا در صورت استهلاک شراب، طهارت حاصل نمی‌شود. 4 در این که برای حصول طهارت شراب به انقلاب، نرسیدن نجاست بیرونی به آن پیش از انقلاب، شرط است یا نه، اختلاف است. 5
تبدیل انگور یا خرمای نجس به سرکه، موجب پاکی آن نمی‌شود، لیکن اگر نخست به شراب تبدیل شود، سپس به سرکه، در حصول طهارت آن اختلاف است. 6 در صورت شک در تحقّق انقلاب، به نجاست مایع مشکوک حکم می‌شود. از تخلیل به معنای دوم در بابهای اجاره، رهن، غصب و شهادات به مناسبت یاد شده است.
تهیّه و نگه داشتن شراب برای سرکه درست کردن5 و نیز کرایه دادن مرکب برای حمل آن بدین جهت، جایز است. 6 به این نوع شراب، شراب محترم گفته می‌شود که اتلاف آن حرام است و اگر کسی آن را غصب کند واجب است به صاحبش باز گرداند. بنابر قول منسوب به مشهور در صورتی که غاصب آن را تلف کرده باشد ضامن نیست. 7
صِرف نگهداری شراب موجب فسق و در نتیجه عدم پذیرش شهادت نگهدارنده نمی‌شود مگر آنکه محرز شود انگیزه وی
________________________________________
397
از نگهداشتن شراب امر مشروعی همچون تبدیل آن به سرکه نبوده است. 8
منابع
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «انقلاب شراب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- انقلاب بعض شراب، انقلاب شراب متنجس
- به لحاظ طبیعی:
- انقلاب شراب با علاج، انقلاب طبیعی شراب
- به لحاظ غیر مالک:
- انقلاب شراب مرهون، انقلاب شراب مغصوب
وابسته
- استهلاک شراب در سرکه، تخلیل ( سرکه )، دانه انگور، دعوی استحاله شراب مغصوب، شراب ( فقه )، شراب انگور، طهارت شراب، طهارت ظرف شراب
منابع
- الجامع العباسی : صفحه 335
- الجامع للشرائع : صفحه 395
- المختصرالنافع فی فقه الامامیه : صفحه 247
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 11 : صفحه 55
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 5 : صفحه 27
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 131
- توضیح المسائل مراجع جلد 1 : صفحه 130
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 1 : صفحه 166، 180
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 36 : صفحه 417
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 6 : صفحه 278، 284، 288
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 708
- کتاب المکاسب جلد 1 : صفحه 62
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 1 : صفحه 354
- مستمسک العروة الوثقی جلد 2 : صفحه 97
- مهذب الاحکام جلد 2 : صفحه 86