انقراض موقوف علیه

توضیح مفهومی

واژه انقراض در مورد کسانی که برای ایشان وقف شده (موقوفٌ علیهم) کاربرد رایج دارد و از آن به مناسبت در باب‌های اجاره، وقف و قضاء سخن رفته است.

به قول مشهور، اگر شخصی مالی را بر کسانی که به طور غالب منقرض می‌شوند، وقف کند و چگونگی مصرف آن را مشخص نکند - مانند وقف بر یک یا چند طبقه از فرزندانش - وقف صحیح است، لیکن پس از انقراض موقوفٌ علیهم، در این که مال وقف شده به وارثان واقف بر می‌گردد یا به وارثان موقوفٌ علیهم و یا در امور خیریّه صرف می‌شود، اختلاف است. قول نخست، به مشهور نسبت داده شده است. 1

اگر طبقه اول موقوفٌ علیهم، عین موقوفه را اجاره دهند، ولی پیش از پایان مدّت اجاره، منقرض شوند، در بطلان اجاره یا مخیّر بودن طبقه دوم بین فسخ اجاره و ابقای آن تا پایان مدّت مقرّر، اختلاف است. 2

اگر برخی ورثه، مدّعی وقفی بودن مالی برای خود و فرزندان خود باشند و بر ادّعای خویش قسم بخورند و گواه بیاورند، به وقف بودن آن مال برای ایشان حکم می‌شود، لیکن پس از انقراض ادّعا کنندگان، در این که نسل آنان برای گرفتن مال یاد شده باید سوگند بخورند یا نه، اختلاف است.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 707

اصطلاح‌نامه

اعم

انقراض، مبطلات وقف

وابسته

بقای موقوف علیه، موقوف علیه ( فقه )

منابع

• الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 22 : صفحه 134
• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 3 : صفحه 169
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 44 : صفحه 160
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 7 : صفحه 44
• الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 5 : صفحه 397
• تذکرة الفقهاء (ط ق) جلد 2 : صفحه 433
• تکملة العروة الوثقی (ط.ق) جلد 1 : صفحه 193
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 9 : صفحه 15
• ریاض المسائل (ط.ج) جلد 9 : صفحه 288
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 34 : صفحه (70-71)
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 707
• کفایة الاحکام : صفحه 140
• مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 6 : صفحه (264-265)