انسان دست و پا بریده
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بریده دست یا پا.
از آن در باب‌های طهارت، حج، کفّارات، قصاص و دیات بحث شده است.
طهارت: اگر دست کسی از زیر آرنج قطع شده باشد، شستن باقی مانده آن از آرنج در وضو بر او واجب است و چنانچه از آرنج یا بالاتر از آن قطع شده باشد، وجوب ساقط است. 1 اگر مقداری از موضع مسح پا قطع شده باشد، مسح باقی مانده واجب است و چنانچه از کعب (بر آمدگی روی پا به قول مشهور) بریده باشد، وجوب مسح ساقط است، امّا وضو ساقط نمی‌شود 2 (--' وضو) . کسی که یکی از دو کف وی یا بعض آن قطع شده باشد، باید با دست دیگر یا باقی مانده از آن دست، تیمّم (--' تیمّم) کند، و در صورت بریده بودن هر دو کف، هر چند وجوب مسح بر دستان ساقط می‌شود، ولی وجوب تیمّم باقی است. چنین شخصی برای تیمّم، باید پیشانی خود را بر آنچه تیمّم بر آن صحیح است، بکشد. 3
حج: مستحب است کسی که دستش قطع شده با موضع قطع شده حجر الاسود را استلام (--' استلام) کند. 4
کفّارات: آزاد کردن برده‌ای که هر دو پایش قطع شده است، در کفّاره کفایت نمی‌کند 5 (--' کفّاره) .
________________________________________
626
قصاص و دیات: کسی که انسان دست بریده‌ای را کشته است، چنانچه مقتول دیه دست را گرفته باشد یا دستش در قصاص قطع شده باشد، اولیای مقتول، پیش از قصاص قاتل، باید دیه دست را به اولیای وی بدهند. همچنین اگر جانی کف دست کسی را که انگشتانش بریده شده است، قطع کند، مَجنیّ علیه باید پیش از قصاص، دیه انگشتان جانی را به وی بدهد. 6
1 - جواهر الکلام 2 163 - 165.
2 - 230 - 231.
3 - 5 218 - 220.
4 - 19 345.
5 - 33 205.
6 - 42 337 - 338.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 625
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «انسان دست و پا بریده» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: