انبیا ( ع )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
پیامبران
پیامبران: برگزیدگان الهی و صاحبان منصب نبوّت.
پیامبران، شخصیتهای برجسته، ممتاز و برگزیدهای هستند که شایستگی دریافت وحی الهی را پیدا کرده و خداوند به آنان وحی نموده است. اوّلین آنان حضرت آدم ابوالبشر و آخرین ایشان حضرت محمّد بن عبداللَّه صلّی اللَّه علیه و آله، برگزیده برگزیدگان و افضل پیامبران است که علاوه بر امتیازات سایر انبیا از امتیازات ویژهای برخوردار میباشد) ر پیامبر اسلام (. از این عنوان در بابهای طهارت، صلات، صوم، تجارت، نکاح و حدود سخن گفته شده است.
اعتقاد و اقرار به نبوّت پیامبران علیهم السّلام و تصدیق آنچه از سوی خدا آوردهاند، واجب است1 و انکار آن موجب کفر) ر کفر (و ارتداد) ر ارتداد (میگردد. بنابر قول به بطلان روزه با دروغ بستن بر حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله برخی، سایر انبیا علیهم السّلام را در حکم فوق به پیامبر اسلام صلّی اللَّه علیه و آله ملحق کردهاند. 2
انبیا علیهم السّلام به جهت منزلت والایی که نزد خدا و حقوقی که بر خلق خدا دارند، شایسته احترامی ویژه هستند و تعظیم و تکریم آنان از شعائر الهی به شمار میرود و مسّ نام آنان بدون طهارت) وضو یا غسل (بنابر مشهور، حرام3 و دشنام دادن به ایشان موجب ارتداد است؛ بلکه بنابر تصریح برخی کشتن دشنام دهنده واجب است. چنانکه دشنامدهنده پیامبر اسلام صلّی اللَّه علیه و آله، محکوم به همین حکم است. 4
فرستادن سلام و صلوات بر پیامبران علیهم السّلام هنگام ذکر نام آنان، مستحب است و افضل آن است که بدینگونه باشد: نخست بر پیامبر اسلام و آل او صلوات اللَّه علیهم سپس بر آنان، سلام یا صلوات فرستاده میشود) مثلا اینگونه: علی نبینا و آله و علیه السّلام (مگر در مورد حضرت ابراهیم علیه السّلام که برخی گفتهاند: ابتدا بر او، سپس بر رسول خدا و خاندان او صلوات اللَّه علیهم، صلوات فرستاده میشود) مثلا اینگونه: علیه و علی نبینا و آله السّلام (. 5
فرستادن صلوات بر انبیا علیهم السّلام پس از صلوات بر پیامبر و آل او صلوات اللَّه علیهم در تکبیر دومِ نماز میّت6) ر نماز میّت (، همچنین زیارت آنان7 و غسل زیارت8 و نیز نماز خواندن در حرمشان، 9 مستحب است.
تجدید بنای قبر و ساختن بنا بر آن کراهت دارد، مگر قبور پیامبران علیهم السّلام، اوصیای ایشان و عالمان ربّانی. 10 همچنین، محلّ قبور را مسجد و مرکز عبادت قرار دادن و بیتوته کردن نزد قبرها جز قبور انبیا و جانشینان ایشان11، مکروه است.
استنجاء) ر استنجاء (با انگشتری که نام انبیا بر آن حک شده، مکروه و درصورت علم به نجس شدن آن، حرام است12) ر انگشتر (. نامگذاری فرزندان به نام انبیا مستحب است. 13
قداست، عظمت و اهمیت مقام نبوّت در شرع مقدّس به حدّی است که اگر فردی به دروغ ادّعایِ نبوّت کند و به ناحق خود را در این جایگاه قرار دهد، کشتنش واجب میشود. 14 بنابر تصریح برخی، فراگیری سحر) ر سحر (به منظور ابطال ادّعای مدّعیِ دروغین نبوّت، جایز است. 15
1. المقنعة/ 2 30. جواهر الکلام 226 /16؛ العروة الوثقی 3 181 /2. جواهر الکلام 217 /3؛ مستمسکالعروة 4 45 /3. جواهرالکلام 5 437 - 436 /41. العروة الوثقی 6 706 - 705 /1. الروضة البهیة 7 428 /1. التحفة السنیة/ 8 196. کشف الغطاء 9 309 /2. العروة الوثقی 446 /1. 10 596 /1؛ مستند الشیعة 11 282 - 280 /3. العروة الوثقی 12 446 /1. الحدائق الناضرة 13 83 - 82 /2. جواهر الکلام 77 /22. 15 440 /41. 14 254 - 253 /31.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 295
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «انبیا ( ع )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
- استغاثه به انبیا، استهزای انبیا ( ع )، اسمای انبیا ( ع )، افشای اسرار نبی (ص)، تربت انبیاء ( ع )، دعای مأثور از انبیای سابق، ساب انبیاء، سب انبیا ( ع )، صلوات بر انبیا ( ع )، کفاره چاک لباس در مصائب، نبش قبر انبیا ( ع )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه انبیا ( ع ) به زیرصفحه انبیا ( ع )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.