عملکردها

امضاء ( تنفیذ )

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

امضاء: اجازه کردن ( تنفیذ ) علامت هویّت شخص در پای اسناد.

معنای اول در مورد شارع، حاکم، ولّی و مالک صدق می‌کند مانند این که حاکمی حکم حاکم دیگر را تنفیذ کند یا در بیع فضولی مالک، معامله را امضا نماید (--' تنفیذ) .

از معنای دوم به مناسبت در باب‌های اجتهاد و تقلید، وقف و وصیّت سخن رفته است.

امروزه، امضا مانند مُهر (--' مُهر) و اثر انگشت (--' اثر انگشت) یکی از شواهد صدق انتساب اسناد، مدارک، نوشته و

________________________________________

663

مانند آن - همچون چک، سفته، وصیّت نامه، وقف نامه و فتوای مجتهد - به صاحب امضا است، امّا در فقه در صورتی حجّت است که یقین آور باشد. بنا بر این، در صورتی که صدق انتساب امضا به صاحب آن یقینی باشد و معلوم شود که امضا کننده قصد انشاء (--' انشاء) داشته است، حجّت است و عمل و نیز حکم بر طبق آن جایز می‌باشد، ولی اگر انتساب آن به صاحبش و یا قصد انشاء معلوم نباشد حجیّت شرعی ندارد. 1

امضای خلاف شرع، الزام آور نیست. برای مثال، کسی که پس از طلاق رجعی (--' طلاق رجعی) امضا بدهد که دیگر به آن زن رجوع نکند، این امضا او را از حق رجوع باز نمی‌دارد. 2

1 - مجمع المسائل 3 141 و تحریر الوسیلة 2 94.

2 - مجمع المسائل 2 255.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 662

اصطلاح‌نامه

اعم

تأیید

اخص

امضاء تصرف مختلط به حرام، امضاء شفیع، تقریر

وابسته

تقدیم فسخ، خیار شرط با امضای موکل، خیار شرط با امضای وکیل

منابع

  • الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 5 : صفحه 154
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 662