عملکردها

الفاظ قسم‌های قرآن

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

الفاظ قسم‌های قرآن : الفاظ مورد استفاده در قرآن برای افاده سوگند

سوگند، چند رکن دارد که یکی از آن‌ها ادات قسم است. مقصود از ادات، الفاظ و کلماتی است که با آن، جمله خبری غیر قَسَمی، به جمله قَسمی بدل می‌شود. در ادبیات فارسی تنها از کلمه (با) استفاده می‌شود؛ مانند: به خدا!، به پیامبر!…؛ اما در ادبیات عرب، واژگان زیادی برای قسم وجود دارد که برخی از آن‌ها، در قرآن نیامده (مانند: لام، أیم، أیمُن، مَ، مُن و ‌ها) و برخی از آن‌ها در قرآن به کار رفته است.

مهم‌ترین ادوات قسم در فرهنگ عرب که در قرآن نیز به کار رفته‌اند عبارتند از: با؛ تا؛ واو؛ و کلمه عَمر.

اهل ادب می‌گویند این ادوات هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

1. حرف «با» حرف اصلی قَسَم است و «واو» جایگزین آن است و حرف «تا» بدل از «واو» قرار می‌گیرد.

2. حرف «با» می‌تواند به ضمیر نیز متصل شود؛ به خلاف «تا» و «واو» که تنها در اسم ظاهر به‌کار می‌روند؛ مانند: «والقرآن»، «والعصر» و «تالله».

3. حرف «تا» مختص اسم مبارک «الله» و در معنا، توأم با تعجب است.

4. آشکار شدن فعل قَسَم منحصر به حرف «با» و بیانگر اصالت این حرف است.

منابع

  1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 56
  2. تحلیلی برسوگندهای قرآن : صفحه 56

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «الفاظ قسم‌های قرآن» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

الفاظ قسم قرآنی

وابسته

قسمهای قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه الفاظ قسم‌های قرآن به زیرصفحه الفاظ قسم‌های قرآن/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 56
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 439
  • تحلیلی برسوگندهای قرآن : صفحه 56
  • سوگندهای قرآن (پایان نامه) : صفحه 172
  • سوگندهای قرآنی : صفحه (16-25)