عملکردها

اطلاق جمع بر تثنیه

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

اطلاق جمع بر تثنیه : ذکر لفظ جمع و اراده تثنیه؛ از اقسام مجاز لغوی

یکی از اقسام مجاز لغوی «اطلاق جمع بر تثنیه» یعنی آوردن جمع و اراده تثنیه است؛ مانند:

1. «إِن تَتُوبَا إِلَی اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُمَا»؛ «اگر (شما دو زن) به درگاه خدا توبه کنید (بهتر است) واقعا دلهایتان انحراف پیدا کرده است» (تحریم// 4) .

در این آیه، «قلوب» که جمع است بر دو قلب اطلاق شده که در واقع «فقد صغت قلباکما» بوده است.

2. «قَالَتَا أَتَیْنَا طَائِعِینَ»؛ «آن دو گفتند فرمان‏پذیر آمدیم» (فصلت// 11) . در این آیه، «طائعین» جمع آمده است؛ در حالی که مقصود وصف زمین و آسمان (تثنیه) است.

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 273
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 131

اصطلاح‌نامه

اعم

مجاز لغوی ( علوم قرآنی )

وابسته

اطلاق تثنیه بر جمع

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اطلاق جمع بر تثنیه به زیرصفحه اطلاق جمع بر تثنیه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (129-131)، 131
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 273
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 290
  • الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 230، 231
  • قرآن ثقل اکبر : صفحه 310