عملکردها

استصحاب حصه

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

استصحاب حصه : استصحاب کلّیِ موجود در ضمن فرد خارجی

استصحاب حصه، استصحابی است که مستصحب آن کلی مقید باشد ـ کلی با لحاظ این که در ضمن فرد خارجی موجود است ـ، مانند: استصحاب حصه‌ای از حیوان که در ضمن پشه و یا فیل قرار دارد؛ یعنی کلی حیوانی را که در ضمن پشه یا فیل وجود دارد، مجرد از خصوصیات خارجی، استصحاب می‌کنیم.

مرحوم ' آغا ضیاء عراقی '، استصحاب کلی را به استصحاب حصه تفسیر نموده است.

در کتاب‌های فلسفی آمده است: حصه عبارت است از همان کلی مقید، به گونه‌ای که قید، خارج و اضافه، داخل باشد؛ بنا بر این، حصص وجود، نفس مفهوم وجود مضاف به ماهیت ـ مثل وجود درخت، وجود انسان ـ است به نحوی که اضافه، داخل و مضاف الیه، خارج باشد.

فرق حصه با فرد این است که هرگاه ماهیت با قید و تقید مورد لحاظ قرار گیرد، به طوری که هم قید و هم تقید، داخل باشد، به آن فرد گفته می‌شود و هرگاه قید، خارج و تقید که محض اضافه است داخل باشد، حصه نامیده می‌شود.

منابع

  1. الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 227
  2. بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 243
  3. دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه (517-518)
  4. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

اصل استصحاب ( اصول فقه )

وابسته

استصحاب فرد، استصحاب کلی

منابع

  • الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 227
  • بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 243
  • دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه (517-518)