استخدام ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
استخدام ( اصول فقه ) : ذکر لفظ عام و اراده بعض افراد عام از ضمیرِ رجوع کننده به آن
استخدام آن است که از مرجع ضمیر، یک معنا و از خود ضمیر، معنای دیگری اراده شود؛ به بیان دیگر، استخدام در جایی است که در کلام، عامی ذکر و به دنبال آن ضمیری به صورت متصل یا منفصل آورده شود که طبق قرائن خاص، این ضمیر به بعضی از افراد عام برگردد، نه به همه افراد عام؛ برای مثال، در آیه شریفه: « و المطلقات یتربصن بانفسهن ثلاثة قروء… و بعولتهن احق بردهن فی ذلک… » ' و زنان طلاق داده شده، باید مدت سه پاکی انتظار کشند، … و شوهرانشان اگر سر آشتی دارند، به باز آوردن آنان در این (مدت) سزاوار ترند… ' [۱] ، از یک سو لفظ ' المطلقات ' عام است و شامل ' رجعیات ' و ' باینات ' می‌شود و از سوی دیگر، اجماع قائم شده بر این که ضمیر ' هن ' در ' بعولتهن '، تنها به مطلقات رجعیه، بر می‌گردد نه به همه مطلقات، اعم از رجعیه و باین.
در این مورد که آیا عود ضمیر به بعضی از افراد عام، موجب تخصیص عام قبلی می‌شود یا نه، میان علما اختلاف است.
پانوشت
منابع
- کفایة الاصول : صفحه 271
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 155
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استخدام ( اصول فقه ) به زیرصفحه استخدام ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 493
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 155
- القرآن الکریم سوره 2 ، آیه 228
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 550
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 510
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 528
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 355
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 184
- فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 552
- کفایة الاصول : صفحه 271، 277
- معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 137
- منتقی الاصول جلد 3 : صفحه 376
- نهایة الاصول : صفحه 356