استبداد ( انفرادی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
استبداد: انجام کاری به تنهایی و بدون مشارکت دادن دیگری در آن.
از این عنوان در باب‌های زکات، وصیّت، نکاح و قصاص سخن گفته شده است.
زکات: استبداد مالک مزرعه در تخمین زکات آن و تصرف در مزرعه بدون مشارکت حاکم شرع یا نماینده او در تخمین، جایز نیست. 1
وصیّت: کسی که دو نفر را وصیّ خویش قرار داده است، استبداد یکی از آن دو در عمل به وصیّت بدون مشارکت دیگری، جایز نیست. 2
نکاح: استبداد و انفراد زنان در مامایی و حضور زن باردار و عدم حضور مردان جز شوهر واجب است، مگر در حال ضرورت. 3 استبداد دوشیزه در امر ازدواج خویش (--' ازدواج) و اجازه نگرفتن از پدر یا جدّ پدری بنا بر قول به عدم ولایت آن دو نسبت به وی، کراهت دارد. 4
________________________________________
380
در این که دو حَکَمی که برای رفع اختلاف میان زن و مرد برگزیده شده‌اند، می‌توانند در صورتی که طلاق را مصلحت ببینند، بدون نظر شوهر و اطّلاع به وی، زن را طلاق دهند، اختلاف است. 5
قصاص: در صورت تعدّد اولیای مقتول، جواز استبداد هر یک از آنان در قصاص بدون هماهنگی با دیگری، مورد اختلاف است؛ هر چند بر جواز آن، ادّعای اجماع شده است. 6
1 - تحریر الوسیلة 1 330.
2 - جواهر الکلام 28 400 - 406.
3 - الروضة البهیة 5 440.
4 - جواهر الکلام 29 229.
5 - الحدائق الناضرة 24 631.
6 - جواهر الکلام 42 289 - 29.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 379
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «استبداد ( انفرادی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: