عملکردها

ادات تعدیه

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

ادات تعدیه : ابزار متعدی‌کردن فعل لازم

«تعدیه» مصدر باب تفعیل و به معنای «متعدّی کردن» است؛ یعنی فعل لازم بی‌نیاز از مفعول را به یک فعل متعدّیِ محتاج به مفعول تبدیل می‌کند. «باء» از ادات تعدیه است که در قرآن نیز به کار رفته است؛ مانند:

1. «... ذَهَبَ اللّهُ بِنُورِهِمْ...»؛ «خدا نورشان را برد» (بقره// 17) .

2. «وَلَوْ شَاء اللّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ»؛ «و اگر خدا می‏خواست‏شنوایی و بینایی‏شان را برمی‏گرفت» (بقره// 20) .

در این دو آیه فعل لازم «ذهب» با «باء» متعدی شده است.

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 254
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 215

اصطلاح‌نامه

اعم

ادوات قرآن

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 215
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 254
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 281
  • قرآن ثقل اکبر : صفحه 88