ادات اشفاق
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ادات اشفاق : ادات بیانگر خیرخواهی و نصیحت‌کردن
اشفاق به معنای خیرخواهی، نصیحت‌کردن و مراقبت است. و ادوات اشفاق هم این معنا را دارند و عبارتند از:
1. عسی: فعلی جامد و غیر متصرف است که معانی متفاوت- از جمله «اشفاق»- دارد؛ مانند: «... وَعَسَی أَن تَکْرَهُواْ شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ وَعَسَی أَن تُحِبُّواْ شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکُمْ...»؛ «و بسا چیزی را خوش نمیدارید و آن برای شما خوب است و بسا چیزی را دوست میدارید و آن برای شما بد است» (بقره// 216) .
2. لعلّ: این کلمه نیز دارای معانی مختلفی- از جمله اشفاق- است؛ مانند: «... لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِیبٌ»؛ «شاید رستاخیز نزدیک باشد» (شوری// 17) .
اشفاق را نوعی ترجی دانسته‌اند؛ با این تفاوت که ترجی در محبوب است و اشفاق در مکروه.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 275
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 241
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 392
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 288