عملکردها

ادات استحقاق

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

ادات استحقاق : کلماتی برای بیان استحقاق یک ذات برای یک معنا

«استحقاق» یعنی شایستگی برای چیزی، و «ادات استحقاق» به ابزاری گفته می‌شود که در معنای استحقاق به کار رفته‌ است؛ مانند: «لام» جاره که معانی متفاوت از جمله «استحقاق» پیدا می‌کند. البته معنای استحقاق هنگامی از این حرف فهمیده می‌شود که این حرف بین اسم ذات و اسم معنا قرار گرفته باشد؛ مانند:

1. «وَیْلٌ لِّلْمُطَفِّفِینَ»؛ «وای بر کم فروشان» (مطففین// 1) . در اینجا «ویل» معنایی است که ذواتی مثل «مطففین» مستحق آن دانسته شده‌اند.

2. «الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ»؛ «ستایش خدایی را که پروردگار جهانیان است» (حمد// 1) . در این آیه، معنای حمد ویژه ذات خدا دانسته شده است.

منابع

  1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 265
  2. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 339

اصطلاح‌نامه

اعم

ادوات قرآن

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 184، 265
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 339
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 364
  • قرآن ثقل اکبر : صفحه 55، 142