اختلاف موضوع
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اختلاف موضوع : حکم به عدم اتحاد موضوع؛ از اسباب رفع تعارض ظاهری آیات
یکی از اسباب رفع تعارض آیات قرآن کریم، اختلاف موضوع است؛ یعنی برخی از آیات قرآن در ظاهر با هم تعارض دارند؛ اما با تأمل و دقت، آشکار می‌شود که موضوعات این آیات مختلف هستند؛ مانند:
1. «وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ» (صافات// 24) و «فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِینَ» (اعراف// 6) که در این دو آیه می‌فرماید: روز قیامت از همه سؤال می‌شود؛ در حالی که در آیه 39 سوره الرحمن می‌فرماید: «فَیَوْمَئِذٍ لَّا یُسْأَلُ عَن ذَنبِهِ إِنسٌ وَلَا جَانٌّ»؛ «در آن روز هیچ انس و جنی از گناهش پرسیده نشود». بنابراین، در بدو نظر، میان آیات، تعارض است. به نقل سیوطی برخی دو آیه اول را بر سؤال از توحید و تصدیق نبوت، و آیه سوم را بر نفی سؤال از دین و فروع آن حمل کرده‌اند.
2. «... حَقَّ تُقَاتِهِ...» (آل عمران// 102) که در آن نهایت تقوا، و در: «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» (تغابن// 16) تقوا به اندازه توان و استطاعت خواسته شده است.
در آیه اول، منظور تقوا در توحید و مسائل مربوط به آن، و در آیه دوم، مراد تقوا در اعمال و رفتار است. البته امروزه مفسّران برای موارد فوق، تفسیرهای مقبول‌تری ارائه کرده‌اند.
منابع
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اختلاف موضوع به زیرصفحه اختلاف موضوع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.