اختلاف سوق

توضیح مفهومی

اختلاف سوق: نوسان نرخ یک کالا در بازار.

در باب‌های زکات، خمس، تجارت، رهن، عاریه، نکاح و غصب، از آن بحث شده است.

زکات: ملاک محاسبه حدّ نصاب مال در زکات در صورت نوسان قیمت

________________________________________

310

آن در بازار، قیمت زنان اخراج زکات آن است 1 (--' زکات) .

خمس: در صورت پرداخت خمس مال و افزایش قیمت آن در بازار پس از پرداخت، در وجوب خمس مقدار افزایش یافته، اختلاف است. نظر بسیاری بر عدم وجوب است، مگر آن که مال برای تجارت فراهم شده باشد 2 (--' خمس) .

تجارت: در صورت بطلان معامله و از بین رفتن کالای معامله شده در دست خریدار، وی ضامن است، لیکن در صورت پیدایش اختلاف قیمت، در این که باید قیمت زمان تحویل گرفتن را بپردازد یا زمان تلف شدن و یا بالاترین قیمت از زمان تحویل تا زمان تلف را، اختلاف است. 3

رهن: چنانچه بر اثر تفریط و تعدّی مرتهن، رهن تلف شود، وی ضامن است و به قول مشهور، در صورت نوسان قیمت رهن، باید قیمت زمان تلف را بپردازد 4 (رهن) .

عاریه: تفریط و تعدّی در عاریه تلف شده موجب ضمان است و در صورت قیمی بودن (--' قیمی) و نوسان قیمت آن در بازار، در این که مستعیر ضامن قیمت زمان تفریط است یا زمان تلف و یا بالاترین قیمت از زمان تعدّی تا زمان تلف، اختلاف است. 5

نکاح: در صورت تحقّق طلاق پیش از آمیزش، چنان چه زن همه مهر را دریافت کرده باشد، باید نصف آن را به شوهر بازگرداند و اگر مهر در دست زن تلف شده و قیمت آن نیز از زمان عقد تا زمان تحویل نوسان پیدا کرده باشد، به قول مشهور، باید پایین ترین قیمت بین دو زمان یاد شده را به شوهر بپردازد. 6

غصب: اگر مال غصب شده (--' غصب) تلف شود، در صورتی که مثلی (--' مثلی) باشد و دادن مثل آن ممکن نباشد، باید قیمت زمان اقباض (روز پرداخت آن به صاحبش) پرداخت گردد، 7 و اگر قیمی باشد، در این که غاصب ضامن قیمت زمان غصب است یا زمان تلف و یا بالاترین قیمت از زمان غصب تا زمان تلف، اختلاف است. 8

1 - جواهر الکلام 15 129.

2 - مستمسک العروة 9 526 - 529.

3 - جواهر الکلام 22 413 - 416.

4 - الحدائق الناضرة 20 282 - 283.

5 - 21 525 - 527.

6 - جواهر الکلام 31 80.

7 - 37 94.

8 - 100 - 105.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 309

اصطلاح‌نامه

یادداشت دامنه

نوسان نرخ یک کالا در بازار

مترادفات

از واژه «اختلاف سوق» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

نوسان قیمت در بازار، نوسان نرخ کالا در بازار

اعم

اختلاف ( غیر دعوی )

وابسته

بازار

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 309