اخبار استصحاب

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ اخبار استصحاب

◄ اخبار لا تنقض

توضیح مفهومی

اخبار استصحاب : احادیث مورد استدلال برای حجیت استصحاب

اخباری که برای حجیت استصحاب به آنها استدلال شده است، اخبار استصحاب نامیده می‌شود. این اخبار مستفیض می‌باشد؛ یعنی از راه‌های متعدد نقل شده است اما به حد تواتر نرسیده است.

برخی از این اخبار عبارت‌اند از:

1. صحیحة زرارة: قال: قلت له: الرجل ینام و هو علی وضوء أتوجب الخفقة و الخفقتان علیه الوضوء؟

فقال: یا زرارة قد تنام العین و لا ینام القلب و الأذن، فاذا نامت العین و الأذن والقلب وجب الوضوء.

قلت: فان حرّک علی جنبه شیء و لم یعلم به؟

قال: لا، حتی یستیقن أنه قد نام. حتی یجیء من ذلک أمر بیّن و الا فانه علی یقین من وضوئه و لا تنقض الیقین أبدا بالشک و لکن تنقضه بیقین آخر ؛

2. عن محمد بن مسلم عن ابی عبدالله (ع) قال: قال امیرالمؤمنین (ع) : من کان علی یقین ثمّ شکّ فلیمض علی یقینه. فان الشک لا ینقض الیقین ؛

3. عن علی بن محمد القاسانی: قال: کتبت إلیه - و أنا بالمدینة - عن الیوم الذی یشک فیه من رمضان هل یصام أم لا؟ فکتب علیه السلام: الیقین لا یدخل فیه الشک. صم للرؤیة و أفطر للرؤیة .

در روایت اول، ' زراره ' از امام (ع) سؤال می‌کند: شخصی وضو گرفته است و سپس حالت خواب آلودگی (چرت زدن) بر او غلبه پیدا می‌کند، آیا یک چرت و دو چرت باعث بطلان وضوی او می‌شود؟ امام (ع) در پاسخ می‌فرماید: ‌ای زراره ! گاهی چشم می‌خوابد، ولی گوش و قلب انسان بیدار است؛ بنابراین، فقط هنگامی که چشم و گوش هر دو خوابیدند، وضو باطل می‌شود.

سپس زراره بار دیگر می‌پرسد: اگر در کنار این شخص چیزی حرکت داده شود و او متوجه نشود، آیا همین اندازه، اماره و نشانه بر خواب شرعی ـ خوابی که وضو را باطل می‌سازد ـ است؟ امام در پاسخ می‌فرماید: خیر، این چیزها اماره شرعی نیست، بلکه باید یقین کند که خوابیده تا وضو واجب شود؛ یعنی یک نشانه آشکاری در اختیار او باشد. در غیر این صورت، او باید بنا را بر یقین سابق به وضو بگذارد و آن را با شک بعدی نقض نکند، زیرا حالت یقین در شخص با شک از بین نمی‌رود، بلکه با پیدایش یقین دیگری بر خلاف آن، از بین می‌رود.

در روایت دوم، محمد بن مسلم از امام صادق (ع) نقل می‌کند که حضرت فرمود: امیر المومنین علی (ع) فرمودند: کسی که یقین به امری داشت، سپس در آن شک نمود، به یقین خود پابرجا باشد، زیرا شک نمی‌تواند یقین را از بین ببرد.

در حدیث سوم، علی بن محمد کاشانی می‌گوید: من زمانی در مدینه بودم و در آن جا به محضر امام (ع) نامه نوشتم و از حضرت در مورد روزه یوم الشک پرسیدم، که آیا این روزه واجب است یا خیر. امام (ع) در جواب مرقوم فرمودند: شک هیچ گاه در یقین نفوذ نمی‌کند و تو با دیدن ماه (اول رمضان) روزه بدار و با دیدن ماه (اول شوال) روزه خود را افطار کن.

منابع

1. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 370
2. نهایة الافکار جلد 1-4 : صفحه 37
3. الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة : صفحه 196
4. الرسائل جلد 1 : صفحه 82
5. فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 334
6. منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 316
7. منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 132
8. تحریرالاصول : صفحه 243
9. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اخبار استصحاب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

روایات استصحاب، نصوص استصحاب

اعم

ادله استصحاب

اخص

اخبار لا تنقض

وابسته

قاعده « المورد لایعمّم و لایخصّص »

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اخبار استصحاب به زیرصفحه اخبار استصحاب/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 358، 362، 368، 371، 373، 377، 380، 415
• اصطلاحات الاصول : صفحه 33، 41
• اصول الاستنباط : صفحه 271
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 251، 262، 265، 266، 267، 268، 269، 271، 272، 280، 281، 283
• الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة : صفحه 196
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 462
• الحاشیة علی استصحاب القوانین : صفحه 32، 154، 155، 159، 166، 167، 215، 216، 217، 218، 219، 226، 227، 228، 230
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 9، 10، 12، 22، 23، 24، 26، 30، 31، 32، 37، 38، 39، 41، 43، 46، 48، 50، 53، 54
• الرسائل جلد 1 : صفحه 82
• الرسائل : صفحه 82
• الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 370
• المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 23، 30، 40، 50، 52، 53، 55، 56، 57، 59، 60، 62، 64، 66
• المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 21، 45، 55، 56، 57
• الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 203
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 323، 326، 337، 338، 339، 342، 343، 344، 347، 348، 462
• بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 25، 39، 48، 69، 86، 87، 91، 94، 97، 99، 100
• تحریرالاصول : صفحه 243
• تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 301، 303، 306، 330
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه (400-432)، 405، 428
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 455
• شرح اصول فقه جلد 4 : صفحه 246
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 359، 360، 380، 391
• فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 563، 564، 566، 570، 571، 572، 687
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 334
• فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 334، 340، 341، 342، 344، 348، 353، 354، 356، 358، 361، 362، 364، 365، 366، 375، 377، 586
• کفایة الاصول : صفحه 445، 447، 451، 452
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 13، 19، 27، 28، 49، 50، 52، 54، 57، 58، 59، 60، 61، 63، 64، 65، 67، 68، 70، 73، 74، 75
• منتقی الاصول جلد 5 : صفحه 62، 63
• منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 37، 38، 45، 46، 90، 91، 92، 95، 103، 106، 107، 109، 117، 120، 121، 123، 124، 132، 133، 316، 380، 390
• منتقی الاصول جلد 7 : صفحه 244
• نهایة الافکار جلد 1-4 : صفحه 37
• نهایة الافکار جلد 4 : صفحه 37
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 55، 57، 63، 65، 66، 67، 74، 244
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 3، 4، 122
• نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 55، 57، 63، 65، 66، 67، 74، 244
• نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 3، 4، 122
• وسائل الشیعه جلد 1 : صفحه 174، (175-176)
• وسائل الشیعه جلد 7 : صفحه 184
• وسائل الشیعه : صفحه (175-176)