احکام حکومت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
احکام حکومت : احکام مربوط به حکومت یک دلیل بر دلیل دیگر
مراد از احکام حکومت، اعتبارات و آثاری است که بر حکومت مترتب است، که مهم ترین آنها عبارت‌اند از:
1. دلیل حاکم، همواره ناظر بر دلیل محکوم است ـ هر چند قبل از آن صادر شود ـ و به همان اندازه‌ای که این نظارت وجود دارد، حاکم بر دلیل محکوم است نه بیشتر؛ بنابراین، اگر دلیلی طواف را جانشین ـ نازل منزله ـ نماز قرار دهد، تا اندازه‌ای که این تنزیل و جانشینی از دلیل فهمیده می‌شود، احکام نماز بر طواف بار می‌شود؛ برای مثال، حکم جواز جماعت در نماز، بر طواف بار نمی‌شود، اما حکم وجوب طهارت در نماز، بر طواف بار می‌شود؛
2. حکومت در محدوده ادله لفظی و مخصوص آن است، ولی در محدوده ادله عقلی و لُبّی، حکومت معنا ندارد، زیرا ضابطه آن، نظارت حاکم بر محکوم است و این نظارت از شئون و خصایص دلالت لفظی است؛
3. در باب حکومت، دلیل حاکم مقدم است، اگر چه دلیل محکوم، نص یا اظهر و دارای دلالت قوی تری باشد؛
4. هرگاه دلیل حاکم متصل به دلیل محکوم باشد، مانند مخصص متصل، ظهور دلیل محکوم را از بین می‌برد و در صورت انفصال، مانند مخصص منفصل، حجیت ظهور آن را از بین می‌برد نه اصل ظهور آن را؛
5. موازین تمسک به دلیل محکوم در هنگام شک در دلیل حاکم منفصل، همان موازین تمسک به عام به هنگام شک در مخصص منفصل است.
منابع
- بحوث فی علم الاصول جلد 7 : صفحه (171-172)
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 8 : صفحه 31
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه احکام حکومت به زیرصفحه احکام حکومت/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.