احسن‌الحدیث ( قرآن )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
احسن‌الحدیث ( قرآن ) : یکی از اسامی قرآن کریم
از جمله اسامی و صفات قرآن که در آیه 23 سوره زمر به آن تصریح شده، «احسن‌الحدیث» است: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ…»؛ «خدا زیباترین سخن را (به صورت) کتابی متشابه متضمن وعد و وعید نازل کرده است آنان که از پروردگارشان میهراسند پوست بدنشان از آن به لرزه میافتد».
«احسن» به معنای بهترین و «حدیث» به معنای تازه و جدید، و نیز به معنای سخن و کلام است. فخر رازی می‌گوید: احسن‌الحدیث بودن قرآن یا از لحاظ «لفظ» است، یا «معنا». از جهت «لفظ» به دو دلیل احسن‌الحدیث خوانده شده است:
1. برخورداری از فصاحت و بلاغت خاص و زیبایی بی‌نظیر؛ 2. نظم در اسلوب و ترکیب جملات.
و از حیث «معنا» به چندین دلیل احسن‌الحدیث است:
1. پاکی قرآن از تناقض‌گویی؛ 2. در بر داشتن اخبار غیبی گذشته و پیش‌بینی از آینده؛ 3. برخورداری از علوم جدید و گوناگون.
طبرسی معتقد است قرآن، کلام خدا است، و کلام خدا را «حدیث» می‌گویند؛ همان گونه که کلام پیامبر (ص) را حدیث می‌نامند. و نیز قرآن کلام جدید است؛ زیرا نسبت به کتاب‌های آسمانی پیامبران دیگر، جدید است و به دلیل نهایت فصاحت و اعجاز، ارائه ادله توحید و عدل، بیان احکام شرع، موعظه و قصه‌های پیامبران و… به آن «احسن‌الحدیث» می‌گویند.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 274
- لسان العرب جلد 2 : صفحه 131
- التفسیر الکبیر جلد 26 : صفحه 268
- مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 8 : صفحه 495
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 179
- قرآن شناسی جلد 1 : صفحه 24