ابن السبیل ( فقه )

توضیح مفهومی

ابن السبیل

اِبنُ السبیل: مسافر در راه مانده.

به مسافر در راه مانده و نیازمند، ابن السّبیل گفته می‌شود؛ هر چند در شهر خود دارای مال و سرمایه باشد. ابن السّبیل به این معنا در قرآن 1 و روایات 2 نیز به کار رفته و در باب‌های زکات و خمس از آن بحث شده است.

اقامت سی روزه همراه با تردید و نیز قصد امامت ده روزه در یک محل و مانند آن که نماز را تمام و روزه را واجب می‌کند، مانع از صدق ابن السّبیل نیست، امّا کسی که از وطن خود قصد سفر داشته و هزینه آن را نداشته باشد، بنا بر رأی مشهور ابن السّبیل نیست. 3

ابن السّبیل یکی از هشت صنف مستحق زکات 4 و شش صنف مستحق خمس است. از این رو، اگر از سادات باشد، از خمس 5 و اگر از غیر سادات باشد، از زکات به اندازه کفایت 6 به او داده می‌شود.

در سفر معصیت نبودن و بنابر رأی مشهور عدم امکان تأمین هزینه سفر از راه دیگری مانند قرض کردن و فروختن اموال، دو شرط پرداخت زکات به ابن السّبیل است. 7 این دو، بنابر رأی مشهور، در پرداخت خمس به ابن السّبیل نیز شرط است. 8

1 - انفال 41 و توبه 60.

2 - وسائل الشیعة 9 212 - 213.

3 و 4 - جواهر الکلام 15 372 - 373.

5 - 16 88.

6 - 15 376.

7 - 373 - 376.

8 - العروة الوثقی 2 403.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 221

اصطلاح‌نامه

اعم

مستحق زکات، مستحق صدقه

وابسته

بیمه ابن السبیل، زکات به ابن سبیل، سفر ابن سبیل، سهم ابن سبیل، فقر ابن سبیل، کفاره به ابن سبیل، نیاز ابن سبیل، وصیت بر ابن سبیل

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ابن السبیل ( فقه ) به زیرصفحه ابن السبیل ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=195index.php?catid=50

• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 2 : صفحه 49
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 1 : صفحه 190
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 23 : صفحه 324
• الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 1 : صفحه 203
• الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 3 : صفحه (404-405)
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 3 : صفحه (30-33)
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 29-1 : صفحه (6-7)، (17-18)، (218-219)
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 34-1 : صفحه 21
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 5 : صفحه 406
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 221
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 4 : صفحه 165
• مهذب الاحکام جلد 11 : صفحه 212