اباحه (اخص )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اباحه ( اخص ) : حکم به رخصت مکلّف در انجام یا ترک فعل
' اباحه ' در لغت به معنای اذن و رهایی از قید است و به دو معنای اخص و اعم می‌آید. اباحه به معنای اخص، از اقسام احکام ترخیصی است و به معنای اختیار مکلف در انجام و یا ترک فعل است و به بیان دیگر، هیچ یک از انجام فعل و یا ترک آن در نظر مولا بر دیگری مزیت ندارد و یکسان می‌باشد.
فرق بین اباحه به معنای اخص و اباحه به معنای اعم این است که اباحه به معنای اخص، از احکام تکلیفی است؛ یعنی انجام عمل و ترک آن، هیچ یک بر دیگری رجحان نداشته، بلکه هر دو نزد شارع مساوی است؛ ولی اباحه به معنای اعم، همان حکم ترخیصی است که شارع، بر فعل یا ترک آن الزامی نکرده است. از این رو شمول اباحه به معنای اعم بیش از اباحه به معنای اخص است و علاوه بر افعال مباح، مستحبات و مکروهات را نیز شامل می‌گردد.
منابع
- کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم جلد 1 : صفحه 113
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 164
- فرهنگ اصطلاحات اصولی : صفحه 11
- مبادی فقه و اصول : صفحه 111
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 45
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 65
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 50
- کتاب التعریفات : صفحه 3
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اباحه ( اخص )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ حاکم:
- اباحه شرعی ( اصول فقه )، اباحه عقلی ( اصول فقه )
- به لحاظ واقع:
- اباحه ظاهری ( اصول فقه )، اباحه واقعی ( اصول فقه )
- به لحاظ وجودملاک:
- اباحه اقتضایی، اباحه غیر اقتضایی
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اباحه (اخص ) به زیرصفحه اباحه (اخص )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 236
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 165
- اصول الاستنباط : صفحه 99
- اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 17
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 45
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 50
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 65
- اصول الفقه : صفحه 42
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 107
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 65
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 159
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 111
- القواعد و الفوائد جلد 1 : صفحه 57
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 89
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه 203، 205، 207، 214
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 107
- المعالم الجدیدة للاصول : صفحه 101
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 362
- بحوث فی الاصول جلد -1 : صفحه 44
- بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 386
- تسهیل الحصول علی قواعد الاصول جلد 1 : صفحه 66
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 164
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 41، 130
- فرهنگ اصطلاحات اصولی : صفحه 11
- کتاب التعریفات : صفحه 3
- کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم جلد 1 : صفحه 113
- مبادی فقه و اصول : صفحه 111
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 429، 430
- منتقی الاصول جلد 5 : صفحه 475