اباحه عقلی (اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اباحه عقلی ( اصول فقه ) : حکم عقل به یکسان بودن مصلحتِ فعل و ترک چیزی
اباحه عقلی، مقابل اباحه شرعی است و به معنای حکم عقل به یکسانی فعل و ترک چیزی است که لازمه آن، اختیار مکلف در انجام و یا ترک آن است، و چون دلیل این حکم، عقل است، به آن اباحه عقلی می‌گویند؛ مانند: مؤدای اصل عملی برائت عقلی که به خاطر قبح عقاب بلابیان، بعد از جست‌و‌جوی مکلف از دلیل و عدم دسترسی به آن، حکم به اباحه می‌شود.
در کتاب ' کفایة الاصول ' آمده است:
' و اما العقل فانه قد استقل بقبح العقوبة و المؤاخذة علی مخالفة التکلیف المجهول بعد الفحص و الیأس عن الظفر بما کان حجة علیه، فانهما بدونها عقاب بلا بیان و مؤاخذة بلا برهان، و هما قبیحان بشهادة الوجدان '. [۱]
نکته: در اصالت اباحه نیز عقل حکم به اباحه می‌کند، و آن حکم، قبل از شرع و وجود هرگونه تکلیفی است؛ اما در اباحه عقلی، حکم به اباحه، بعد از ورود شرع می‌باشد.
پانوشت
منابع
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 473
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه (341-342)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اباحه عقلی (اصول فقه ) به زیرصفحه اباحه عقلی (اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.