عملکردها

ائمه قراء

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

ائمه قراء : پیشوایان مردم در زمینه قرائت و آموزش قرآن

مسلمانان صدر اسلام، قرآن را به نحوی که از اصحاب پیامبر (ص) می‌شنیدند و فرا می‌گرفتند قرائت می‌کردند و پس از صحابه، قرآن را از تابعین و ائمه بزرگی می‌آموختند که در شهرهای آنان به سر می‌بردند. گروهی از این افراد در مدینه و گروهی در مکه و جمعی در کوفه و بصره و برخی در شام به سر می‌بردند. اینان مرجع مسلمانان در زمینه‌های مختلف معارف اسلامی آن روز (نه یک رشته علمی خاص یا فنّ معین) به شمار می‌آمدند.

پس از این زمان، گروهی فن قرائت و فراگرفتن و آموختن آن را رشته اختصاصی خود قرار داده، به این رشته توجهی خاص کردند و در قرائت قرآن و آموزش آن شهرت یافتند، و پیشوایی مردم را در این زمینه به عهده گرفتند. مردم از مناطق مختلف، نزد آنان می‌آمدند و معارف قرآن را می‌آموختند. برخی از این افراد عبارتند از:

در مدینه: ابوجعفر یزید بن قعقاع، شیبة بن نصاح و نافع بن ابی‌نعیم؛ در مکه: عبدالله بن کثیر، حمید بن قیس و محمد بن محیصن؛

در کوفه: یحیی بن وثاب، عاصم بن ابی‌النجود، سلیمان اعمش، حمزه و کسائی؛ در بصره: عبدالله بن ابی‌اسحاق، عیسی بن عمر، ابوعمرو بن علاء و یعقوب حضرمی؛ در شام: عبدالله بن عامر، عطیة بن قیس و…. به این بزرگان «ائمه قراء» می‌گویند.

ابن‌مجاهد در مقدمه ~کتاب السبعة~ می‌نویسد: حاملان قرآن چهار گروهند که یک گروه آنان ائمه قراء هستند و به قدری به علوم لغت، صرف، نحو، وجوه اعراب و فنون قرائت‌ها واقفند که می‌توانند به معانی کلام عرب و کلام‌الله راه یافته، و عیوب قرائت‌ها را باز شناسند و آثار وارده در باب قرائات را نقد کنند.

منابع

  1. التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 167
  2. قراء سبعه و بررسی قراءات ایشان (پایان نامه) : صفحه 121
  3. کتاب السبعة فی القراءات : صفحه 45
  4. مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 411

اصطلاح‌نامه

وابسته

قرّاء

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ائمه قراء به زیرصفحه ائمه قراء/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 252
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 127، 167، 214
  • تاریخ قراءات قرآن کریم : صفحه 72
  • قراء سبعه و بررسی قراءات ایشان (پایان نامه) : صفحه 121
  • کتاب السبعة فی القراءات : صفحه 45
  • مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 411