آیه عِزّ
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیه عِزّ : آیه 111 اِسراء، در باره عزّت خداوند و نفی فرزند، شریک و دوست برای او
به آیه 111 سوره اسراء 'آیه عز' یا 'آیه عزت' می‌گویند: «وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم یَکُن لَّهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُن لَّهُ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا»؛ «و بگو ستایش خدایی را که نه فرزندی گرفته و نه در جهانداری شریکی دارد و نه خوار بوده که (نیاز به) دوستی داشته باشد و او را بسیار بزرگ شمار».
سیوطی در ~الدرالمنثور~ به نقل از احمد و طبرانی از معاذ بن انس روایت کرده است که گفت: رسول خدا (ص) فرمود: آیه «وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا…» 'آیه عزت' است. در این آیه به سه مورد از صفات خدا اشاره شده است:
1. نفی فرزند: داشتن فرزند دلیل بر نیاز، جسمانی بودن و شبیه و نظیر داشتن است.
2. نفی شریک: وجود شریک دلیل بر محدودیت قدرت و حکومت یا عجز و ناتوانی است.
3. نفی ولی و حامی در برابر مشکلات و شکست‌ها: نفی این صفت نیز از خداوند بزرگ و بی‌نهایت بدیهی است.
مرحوم طبرسی از برخی مفسّران نقل می‌کند که این آیه ناظر به نفی اعتقاد انحرافی سه گروه است:
1. مسیحیان و یهودیان که برای خدا فرزند قائل بودند.
2. مشرکان عرب که برای او شریکی می‌پنداشتند.
3. ستاره‌پرستان و مجوسیان که برای خداوند یاور قائل بودند.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 201
- تفسیر نمونه جلد 12 : صفحه 330
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 13 : صفحه 226
- التفسیر الکبیر جلد 21 : صفحه (69-72)
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیه عِزّ» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه عِزّ به زیرصفحه آیه عِزّ/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.