آیه عفو اهل کتاب
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیه عفو اهل کتاب : آیه 109 بقره، در باره دستور به عفو اهل کتاب، تا قبل از تشریع جهاد
به آیه 109 سوره بقره «آیه عفو اهل کتاب» می‌گویند: «وَدَّ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ لَوْ یَرُدُّونَکُمْ مِنْ بَعْدِ إِیمانِکُمْ کُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّی یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»؛ «بسیاری از اهل کتاب از روی حسد که در وجود آنها ریشه دوانده دوست میداشتند شما را بعد از اسلام و ایمان به حال کفر باز گردانند، با اینکه حق برای آنها کاملا روشن شده است، شما آنها را عفو کنید و گذشت نمائید تا خداوند فرمان خودش (فرمان جهاد) را بفرستد، خداوند بر هر چیزی توانا است».
در این آیه قرآن به مسلمانان دستور میدهد که در برابر تلاشهای اهل کتاب برای برگرداندن شما از راه حق، آنها را عفو کنید و گذشت نمائید تا خدا فرمان خودش را بفرستد. این در واقع یک دستور تاکتیکی است که به مسلمانان داده شده که در برابر فشار شدید دشمن در آن شرائط خاص از سلاح عفو و گذشت استفاده کنند و به ساختن خویشتن و جامعه اسلامی بپردازند و در انتظار فرمان خدا باشند. منظور از «فرمان خدا» در اینجا به گفته بسیاری از مفسران، فرمان جهاد است که در آن هنگام هنوز نازل نشده بود، شاید به این علت که هنوز آمادگی همه جانبه برای این فرمان نداشتند، و لذا بسیاری معتقدند که این آیه بوسیله آیات جهاد نسخ شده است. ولی برخی، تعبیر نسخ در مورد این آیه را صحیح نمی‌دانند، چرا که نسخ آن است که حکمی ظاهرا به صورت نامحدود تشریع گردد اما در باطن موقت باشد، ولی حکم عفو و گذشت در این آیه، محدود به زمانی شده که فرمان جهاد نیامده است.
منابع
- تفسیر نمونه جلد 1 : صفحه 399
- الدر المنثور فی التفسیر بالماثور جلد 1 : صفحه 107
- مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 1 : صفحه 354
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 1 : صفحه 257
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیه عفو اهل کتاب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه عفو اهل کتاب به زیرصفحه آیه عفو اهل کتاب/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.