آیه صدیقون (علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیه صدیقون ( علوم قرآنی ) : آیه 19 حدید، در باره منزلت صدیقان و شهداء
به آیه 19 سوره حدید «آیه صدیقون» می‌گویند: «وَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِکَ هُمُ الصِّدِّیقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ وَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَحِیمِ»؛ «کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آوردند آنها صدیقین، و شهداء نزد پروردگارشان هستند، بر آنها است پاداش (اعمال) شان، و نور (ایمان) شان، و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند اصحاب دوزخند».
«صدیق» صیغه مبالغه از «صدق» است و به معنای کسی است که سرتاپا راستی است، کسی که علمش گفتارش را تصدیق میکند، و نمونه کامل صداقت است. «شهداء» جمع «شهید» از ماده «شهود» به معنای «حضور توام با مشاهده» است، خواه با چشم ظاهر باشد یا چشم دل. در این آیه، ممکن است مراد از شهداء، «شاهدان بر اعمال» باشد، همانگونه که از آیات دیگر قرآن استفاده میشود که پیامبران گواه اعمال امتهای خود هستند، و پیامبر اسلام (ص) گواه بر آنها، و بر امت اسلامی است، و مسلمانان نیز شاهد و گواه بر اعمال مردمند. و ممکن است به همان معنی شهیدان راه خدا باشد، یعنی افراد مؤمن اجر و پاداش شهیدان را دارند، و به منزله شهداء محسوب میشوند. البته جمع میان هر دو معنا نیز ممکن است، به خصوص اینکه در قرآن مجید واژه شهید و شهداء غالبا به گواهان بر اعمال و مانند آن اطلاق شده است. به هر حال خداوند مؤمنان راستین را در اینجا به دو وصف توصیف میکند: صدیق و شهید، و این نشان میدهد که منظور از مؤمنان در آیه مورد بحث مقام بالایی از ایمان است، و الا یک مؤمن عادی چگونه میتواند این دو وصف را به خود اختصاص دهد؟
در قرآن مجید جمعی از پیامبران بزرگ و مانند آنان به عنوان «صدق» توصیف شدهاند از جمله ابراهیم (سوره مریم// 41) ، ادریس پیامبر (سوره مریم// 56) و حضرت مریم (سوره مائده// 75) . و در بعضی از آیات قرآن «صدیقین» همردیف پیامبران ذکر شدهاند (سوره نساء// 69).
منابع
- تفسیر نمونه جلد 23 : صفحه 349
- الدر المنثور فی التفسیر بالماثور جلد 6 : صفحه 176
- مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 9 : صفحه 358
- تفسیر نور الثقلین جلد 5 : صفحه 243
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 162
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیه صدیقون ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه صدیقون (علوم قرآنی ) به زیرصفحه آیه صدیقون (علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.