آیه حجاب (علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
آیه حجاب ( علوم قرآنی ) : آیه 31 سوره نور، در باره وجوب پوشش بر زنان
آیه 31 سوره نور را 'آیه حجاب' میگویند؛ زیرا خداوند در آن، پوشش را بر زنان واجب کرده است:
«وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَی جُیُوبِهِنَّ…»؛ «و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را (از هر نامحرمی) فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعا از آن پیداست و باید روسری خود را بر سینه خویش (فرو) اندازند».
در آیه 59 سوره احزاب نیز به ضرورت حجاب تصریح شده است؛ با این تفاوت که آنجا 'جلابیب' (جمع جلباب) و در این آیه 'خُمُر' (جمع خِمار) آمده است. 'خِمار' یعنی مقنعه و روسری، و 'جلباب' یعنی لباس بلند و گشاد است.
از جمله: «وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَی جُیُوبِهِنَّ» استفاده میشود که زنان، پیش از نزول آیه، دامنه روسری خود را به گونهای به شانهها یا پشت سر میافکندند که گردن و کمی از سینه آنها نمایان میشد. قرآن دستور میدهد روسری خود را بر گریبان خود بیفکنند تا هم گردن و هم سینه پوشیده شود.
در تفسیرِ 'زینت' (وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا) گفته شده است: زینت اعم از زیور است؛ زیرا هم به طلاجات و جواهرات و هم به آرایشهای متصل به بدن مانند سرمه و خضاب و آرایشهای دیگر گفته میشود. در باره زینت سه قول نقل شده است:
1. مراد از زینت آشکار، جامهها (جامههای رو) و مراد از زینت نهان، پای برنجن و گوشواره و دستبند است.
2. زینت ظاهر، سرمه و انگشتر و خضاب دست است؛ یعنی زینتهایی که در چهره و دو دست تا مچ واقع میشود.
3. زینت آشکار، خود چهره و دو دست تا مچ است.
برخی آیه 53 سوره احزاب را آیه حجاب نامیدهاند: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلَّا أَن یُؤْذَنَ لَکُمْ إِلَی طَعَامٍ غَیْرَ نَاظِرِینَ إِنَاهُ وَلَکِنْ إِذَا دُعِیتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِینَ لِحَدِیثٍ إِنَّ ذَلِکُمْ کَانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ فَیَسْتَحْیِی مِنکُمْ وَاللَّهُ لَا یَسْتَحْیِی مِنَ الْحَقِّ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَاء حِجَابٍ ذَلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَمَا کَانَ لَکُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَن تَنکِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِکُمْ کَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِیمًا»؛ «ای کسانی که ایمان آوردهاید داخل اتاقهای پیامبر مشوید مگر آنکه برای (خوردن) طعامی به شما اجازه داده شود (آن هم) بیآنکه در انتظار پختهشدن آن باشید ولی هنگامی که دعوت شدید داخل گردید و وقتی غذا خوردید پراکنده شوید بیآنکه سرگرم سخنی گردید این (رفتار) شما پیامبر را میرنجاند و(لی) از شما شرم میدارد و حال آنکه خدا از حق(گویی) شرم نمیکند و چون از زنان (پیامبر) چیزی خواستید از پشت پرده از آنان بخواهید این برای دلهای شما و دلهای آنان پاکیزهتر است و شما حق ندارید رسول خدا را برنجانید و مطلقا (نباید) زنانش را پس از (مرگ) او به نکاح خود درآورید چرا که این (کار) نزد خدا همواره (گناهی) بزرگ است».
نیز رک: آیه جلباب.
منابع
- تفسیر نمونه جلد 14 : صفحه 440
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 15 : صفحه (111-112)
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 108
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 127
اصطلاحنامه
اعم
اخص
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه آیه حجاب (علوم قرآنی ) به زیرصفحه آیه حجاب (علوم قرآنی )/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اسباب النزول : صفحه 241
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 127
- الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة جلد 1 : صفحه 247
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 15 : صفحه (111-112)
- تفسیر نمونه جلد 14 : صفحه 440
- لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 144، 160، 162
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 108
- نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 15 : صفحه (111-112)