عملکردها

آیه اولی‌الارحام

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

آیه اولی‌الارحام : آیه 6 سوره احزاب، در باره اولویت خویشاوندان سهیم در ارث

به آیه 6 سوره احزاب 'آیه اولی الارحام' می‌گویند: «النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُوْلُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَی بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُهَاجِرِینَ إِلَّا أَن تَفْعَلُوا إِلَی أَوْلِیَائِکُم مَّعْرُوفًا کَانَ ذَلِکَ فِی الْکِتَابِ مَسْطُورًا»؛ «پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر (و نزدیکتر) است و همسرانش مادران ایشانند و خویشاوندان (طبق) کتاب خدا بعضی (نسبت) به بعضی اولویت دارند (و) بر مؤمنان و مهاجران (مقدمند) مگر آنکه بخواهید به دوستان (مؤمن) خود (وصیت‏یا) احسانی کنید و این در کتاب (خدا) نگاشته شده است».

در این آیه به مسئله اولویت خویشاوندان در ارث، اشاره شده است.

در آغاز اسلام که مسلمانان بر اثر هجرت، پیوند خود را با بستگانشان گسسته بودند، قانون ارث بر اساس 'هجرت' و 'مؤاخات' تنظیم شده بود؛ یعنی مهاجران از یکدیگر یا از انصار که با آن‌ها پیوند برادری بسته بودند، ارث می‌بردند. این حکم، موقت بود که با گسترش اسلام و برقراری بسیاری از روابط گذشته خویشاوندی، دیگر ادامه این حکم ضرورتی نداشت؛ لذا آیه اولواالارحام نازل شد و اولویت الزامی خویشاوندان در ارث را تثبیت کرد.

منابع

  1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 277
  2. تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 200

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیه اولی‌الارحام» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 006 احزاب

اعم

اسامی آیات، سوره احزاب ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه اولی‌الارحام به زیرصفحه آیه اولی‌الارحام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آموزش علوم قرآن جلد 2 : صفحه 373
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 311، 355
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 277
  • تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 200
  • نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 16 : صفحه 277