آیات مبهم
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیات مبهم : آیات دارای نوعی ابهام
آیات مبهم یا آیات مبهمات، آیات در بردارنده برخی الفاظ و عبارات مبهم هستند. 'آیات مبهم' گاهی به دلیل عدم بیان اسامی اشخاص، و گاهی به علت عدم بیان نام قبیله یا قوم، یا نبردن نام حیوان، و یا عدم بیان زمان و مکان حادثه، دارای نوعی ابهام شده‌اند.
به گفته جلال‌الدین سیوطی مبهمات قرآن به مبهمات اشخاص، مبهمات اقوام، مبهمات ازمنه، مبهمات امکنه و مبهمات حیوانات تقسیم می‌شوند.
دانشمندان علوم قرآنی معتقدند مرجع رفع ابهام در این آیات، دلیل نقلی است؛ نه رأی و نظر افراد؛ زیرا فرضیه‌های بشری همواره ابطال‌پذیرند.
نمونه‌هایی از آیات مبهم:
1. آیه 72 سوره بقره: «وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْساً فَادَّارَأْتُمْ فِیهَا وَاللّهُ مُخْرِجٌ مَّا کُنتُمْ تَکْتُمُونَ». در این آیه، اسم شخص مقتول بیان نشده است؛ ولی روایات اسم او را 'عامیل' خوانده‌اند.
2. آیه 204 سوره بقره: «وَمِنَ النَّاسِ مَن یُعْجِبُکَ قَوْلُهُ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیُشْهِدُ اللّهَ عَلَی مَا فِی قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ». نام او را اخنس بن شریق بیان کرده‌اند.
3. آیه 49 سوره توبه: «وَمِنْهُم مَّن یَقُولُ ائْذَن لِّی وَلاَ تَفْتِنِّی أَلاَ فِی الْفِتْنَةِ سَقَطُواْ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَةٌ بِالْکَافِرِینَ». منظور، جدّ بن قیس است.
نیز ر.ک:مبهمات اشخاص.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه (95-118)
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (155-163)
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیات مبهم» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیات مبهم به زیرصفحه آیات مبهم/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.