آیات صفت رضا
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیات صفت رضا : آیات بیانگر خشنودی الهی
رضا (خشنودی) از صفاتی است که در موجود با شعور و با اراده یافت می‌شود و مقابل آن، سخط و غضب است، که هر دو، امر وجودی‌اند. رضا به افعال و اوصاف مربوط می‌شود؛ نه به ذات؛ مانند: «وَرَضُواْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا»؛ «و به زندگی دنیا دل خوش کرده و بدان اطمینان یافتهاند» (یونس// 7) . و اگر گاهی به ذات تعلق یابد، باز منظور از آن، وصف و فعل است؛ مثل: «رَّضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ»؛ «خدا از آنان خشنود است و آنان (نیز) از او خشنودند» (مائده// 119) . همچنین رضا عین اراده نیست؛ گرچه هر عملی که اراده به آن تعلق گیرد، پس از وقوعش رضایت هم در پی آن است؛ زیرا 'اراده' همواره به امری تعلق می‌گیرد که هنوز واقع نشده است؛ ولی 'رضا' همواره به چیزی تعلق می‌گیرد که واقع شده یا وقوعش فرض شده است. پس، رضا از صفات فعل و منتزع از فعل است؛ نه صفت ذات.
منظور از رضای الهی این است که دستور خداوند با آن عمل انجام شده سازگار است؛ وقتی گفته می‌شود: خدا از کاری راضی است، یعنی آن کار موافق فعل و دستور خدا است.
رضای الهی با توجه به تقسیم افعال الهی به تکوینی و تشریعی، به دو قسم تکوینی و تشریعی تقسیم می‌شود: رضای تکوینی یعنی هر چیزی که خدا خلق کرده، ناشی از مشیتی است که سازگار با آن موجود است؛ و رضای تشریعی یعنی این که اعمال بندگان با دستورات و تکالیف خداوند سازگار است.
رضای خدا از بندگان به این است که بندگان از دستورهای او پیروی و از مناهی او پرهیز کنند. و نیز رضای بنده از خدا به این است که قضای خدا را بپذیرد.
برخی از 'آیات صفت رضا' (رضای الهی از بندگان) عبارتند از:
1. آیه 119 سوره مائده: «… رَّضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ…»؛ 2. آیه 100 سوره توبه: «وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ …»؛ 3. آیه 18 سوره فتح: «لَقَدْ رَضِیَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ…».
منابع
- المفردات فی غریب القرآن : صفحه 202
- قاموس قرآن جلد 3 : صفحه (102-104)
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه (240-241)
- التحقیق فی کلمات القرآن جلد 4 : صفحه (151-164)
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 22
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیات صفت رضا» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیات صفت رضا به زیرصفحه آیات صفت رضا/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.