آیات ختم بر قلوب
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیات ختم بر قلوب : آیات بیانگر کیفر بعضی از افراد به سلب درک و تشخیص
'ختم' به معنای مهر نهادن بر دل‌ها و گوش‌ها است. واژه 'ختم' و 'یختم' چهار بار در قرآن به همین معنا و یک بار هم به صیغه 'نختم' به معنای ختم و مهر نهادن بر دهان در آخرت، آمده است.
بنابراین، آیات 7 بقره، 46 انعام، 23 جاثیه، 65 یس و 24 شوری را 'آیات ختم بر قلوب' می‌گویند.
در آیات فوق، برای سلب حسّ تشخیص و درک واقعی از افراد، به 'ختم'، و در برخی از آیات به 'طبع' و 'رَین' تعبیر شده است؛ مانند: «کَلَّا بَلْ رَانَ عَلَی قُلُوبِهِم» (مطففین// 14) .
رسم مردم این بود که هر گاه می‌خواستند چیزی را برای کسی بفرستند، آن را در کیسه یا ظرف‌های مخصوص قرار می‌دادند و یا نامه‌های مهم را در پاکت می‌گذاشتند و برای آن که کسی آن را نگشاید و به آن دست نیابد، روی آن را پس از بسته‌بندی مُهر می‌زدند. امروزه نیز به همین روش عمل می‌شود. این معنا نیز از همین شیوه گرفته شده است.
این تعبیر در باره افراد بی‌ایمان و لجوجی است که بر اثر گناهان بسیار، در برابر عوامل هدایت، نفوذناپذیر شده و درست همانند همان کیسه و بسته مهرزده‌ای هستند که دیگر هیچ‌گونه تصرفی در آن نمی‌توان کرد، و به اصطلاح، قلب آن‌ها لاک و مهر شده است.
منابع
- تفسیر نمونه جلد 1 : صفحه (85-86)
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 173
- التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (289-295)
- المفردات فی غریب القرآن : صفحه 142
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیات ختم بر قلوب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیات ختم بر قلوب به زیرصفحه آیات ختم بر قلوب/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.