عملکردها

آیات احتیاط

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

آیات احتیاط : ادله قرآنی وجوب احتیاط

آیات احتیاط، آیاتی از قرآن کریم است که برای اثبات احتیاط شرعی به آنها استدلال شده است. این آیات عبارت‌اند از:

1. آیاتی که از سخن گفتن بدون علم نهی می‌کند، مانند: « و لا تقف ما لیس لک به علم » [۱] و « ان تقولوا علی الله ما لا تعلمون » [۲] ؛

2. آیاتی که از القای در تهلکه (به هلاکت انداختن نفس) نهی می‌کند، مانند: « و لا تلقوا بایدیکم الی التهلکة » [۳] ؛

3. آیاتی که به تقوا امر می‌کند، مانند: « واتقوا الله حق تقاته و جاهدوا فی الله حق جهاده » [۴] و « فاتقوا الله ما استطعتم » [۵] .

چگونگی استدلال به این آیات چنین است که حکم به ترخیص (انجام فعل) در چیزهایی که احتمال حرمت آن داده می‌شود (محتمل الحرمة) در حالی که دلیل معتبری بر حرمت آن اقامه نشده است، از مصادیق افترا (انتساب قول به غیر علم) به شارع، به هلاکت انداختن نفس و مخالفت با رعایت تقوا می‌باشد و بی گمان ' افترا بر شارع '، ' به هلاکت انداختن نفس ' و ' مخالفت تقوا ' حرام است، پس حکم به اباحه در موارد ' محتمل الحرمة ' چون منجر به حرام می‌شود، حرام است؛ بنا بر این چاره‌ای جز احتیاط در مشتبهات نیست.

نیز ر.ک:آیه تقوا، آیه تهلکه.

پانوشت

  1. القرآن الکریم سوره 17 ، آیه 36
  2. القرآن الکریم سوره 7 ، آیه 33
  3. القرآن الکریم سوره 2 ، آیه 195
  4. القرآن الکریم سوره 3 ، آیه 102
  5. القرآن الکریم سوره 64 ، آیه 16

منابع

  1. کفایة الاصول : صفحه 392
  2. فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 339
  3. المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 62
  4. منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 5 : صفحه 323
  5. انوار الاصول جلد 3 : صفحه (65-67)
  6. سیری کامل در اصول فقه جلد 11 : صفحه (290-307)
  7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

ادله شرعی احتیاط

اخص

آیه تقوا، آیه تهلکه ( اصول فقه )

وابسته

اخبار احتیاط

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیات احتیاط به زیرصفحه آیات احتیاط/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 191
  • اصول الاستنباط : صفحه 218، 219
  • الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 495
  • القرآن الکریم سوره 17 ، آیه 36
  • القرآن الکریم سوره 2 ، آیه 195
  • القرآن الکریم سوره 3 ، آیه 102
  • القرآن الکریم سوره 64 ، آیه 16
  • القرآن الکریم سوره 7 ، آیه 33
  • المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 396
  • المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 62
  • انوار الاصول جلد 3 : صفحه (65-67)، 67
  • ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 482
  • بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 83، 87
  • تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 155
  • تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 192
  • حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 238
  • سیری کامل در اصول فقه جلد 11 : صفحه (290-307)
  • علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 270
  • فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 339
  • فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 371
  • کفایة الاصول : صفحه 392
  • مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 297، 298
  • منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 459
  • منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 5 : صفحه 323
  • نهایة الاصول : صفحه 571
  • نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 241