اقامه
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اقامه
اِقامه: کلمات ویژه.
از آن در باب صلات سخن رفته است.
کیفیّت: به قول مشهور، اقامه هفده جمله است: « اللهُ أَکبَر »، « أَشهَدُ أَن لا اِلهَ اِلا الله »، « أَشهَدُ أَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ الله »، « حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ »، « حَیَّ عَلَی الفَلاحِ »، « حَیَّ عَلَی خَیرِ العَمَل »، « اللهُ أَکبَر » هر کدام دو مرتبه و « لا اِلهَ اِلا الله » یک مرتبه. 1
به قول مشهور، شهادت به ولایت حضرت امیر المؤمنین و دیگر امامان علیهم السّلام جزء اقامه نیست، لیکن مستحب است. 2 زن می‌تواند به تکبیر و شهادتین بسنده کند. مسافر نیز می‌تواند جمله‌های اقامه را یک بار بگوید. 3
شرایط: عقل، ایمان (اعتقاد به ولایت امامان معصوم علیهم السّلام) ، قصد قربت، ترتیب، موالات (--» موالات) ، درست ادا کردن و خواندن آن پس از داخل شدن وقت نماز، شرایط صحّت اقامه‌اند. 4 در شرط بودن طهارت (وضو یا غسل) در صحّت اقامه، اختلاف است. شرط نبودن آن، به مشهور نسبت داده شده است. 5
احکام: به قول مشهور متأخّران، اقامه در نمازهای یومیّه همانند اذان، برای مرد و زن، در نماز فرادا و جماعت، ادا و قضا، مستحب است. برخی قُدما به شرطیّت اذان و اقامه در نماز جماعت، برخی دیگر از آنان و نیز جز آنان، به وجوب اقامه برای نمازگزار مرد قائل هستند؛ هر چند شرطیّت در کلام قدما نسبت به نماز جماعت، به شرطیّت در حصول فضیلت نماز جماعت تفسیر شده است، نه صحّت آن. بنا بر این، ترک اذان و اقامه حتی به نظر آنان، موجب بطلان نماز جماعت نمی‌شود. 6
اقامه در مواردی به تنهایی یا همراه با اذان ساقط می‌شود 7 (--» اذان) . به قول مشهور، اگر نمازگزار اذان و اقامه را فراموش کند و پیش از رکوع یادش بیاید، می‌تواند نماز را برای تدارک آن دو قطع کند. 8 در جواز قطع نماز برای تدارک اقامه تنها، اختلاف است. 9
رو به قبله ایستادن به قول مشهور، استقرار و طمأنینه داشتن در حال اقامه، جزم دادن به آخر هر جمله و سریع خواندن اقامه نسبت به اذان، مستحب است. 10 در استحباب حکایت اقامه (تکرار اقامه دیگری) مانند اذان، اختلاف است. قول به عدم استحباب، به مشهور نسبت داده شده است. 11 سخن گفتن به قول مشهور 12 و التفات به سمت چپ و راست در حال اقامه، مکروه است. 13 گفتن اقامه در
گوش چپ و اذان در گوش راست نوزاد، مستحب است. 14
1 - جواهر الکلام 9 82.
2 - 86 - 87 و العروة الوثقی 1 602.
3 - جواهر الکلام 9 87 - 88.
4 - العروة الوثقی 1 608 - 609.
5 - جواهر الکلام 9 59.
6 - 5 - 11.
7 - العروة الوثقی 1 604 - 606.
8 - جواهر الکلام 9 64.
9 - 70.
10 - 92 - 97 و مستمسک العروة 5 594 - 599.
11 - مستمسک العروة 5 576 - 577.
12 - جواهر الکلام 9 97.
13 - 129 - 130.
14 - 148.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 601
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
- اذان، استماع اقامه، تدارک اقامه، ترک اعراب آخر اقامه، تسبیح بین اذان و اقامه، تقدیم اقامه، حَدْر، شک در اذان و اقامه
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اقامه به زیرصفحه اقامه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.php?catid=50