عملکردها

خیار تاخیر در مبیع فاسد شدنی

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

خیار مایَفسُدُ مِن یَوْمِهِ: خیار ثابت در کالایی که زود فاسد می‏شود.

هرگاه کسی کالایی بفروشد که بیشتر از یک شبانه روز نمی‏ماند و فاسد می‏شود، مانند سبزی و برخی میوه‏ها، در صورتی که خریدار آن را تحویل نگرفته و بهای آن را نپرداخته باشد، فروشنده تا شب صبر می‏کند و با داخل شدن شب،

________________________________________

557

حقّ خیار پیدا می‏کند و می‏تواند معامله را برهم زند. مراد از 'یوم' یک شبانه روز است نه روز به تنهایی. 1 از آن در باب تجارت سخن گفته‏اند.

خیار یاد شده از مصادیق خیار تأخیر) ر خیار تأخیر (است و احکام آن را دارد. 2 برخی گفته‏اند: خیار ما یَفسُدُ من یومه در هر کالای زود فاسد شدنی، حتی در کمتر از نصف روز یا بیشتر از یک شبانه روز، از زمان خوف فساد، برای فروشنده ثابت می‏شود و خصوصیتی برای فاسد شدنی در یک شبانه روز نیست. 3

مراد از فساد، فساد حقیقی، یعنی از بین رفتن نیست، بلکه مراد دگرگون شدن عین و نقصان وصف، همچون تغییر رنگ و طعم میوه و سبزی است. 4

مشهور فقها قائل به ثبوت خیار در فرض یاد شده‏اند؛ 5 لیکن برخی قائل‏اند با داخل شدن شب معامله باطل می‏شود نه آنکه فروشنده حقّ خیار پیدا می‏کند. 6

1. کتاب المکاسب 2 241 /5. الحدائق الناضرة 3 55 - 54 /19. جواهر الکلام 60 /23؛ جامع المسائل) بهجت (491 /2؛ الدروس‏الشرعیة274 /3؛ الحدائق الناضرة 4 54 - 52 /19. جواهر الکلام 60 /23؛ کتاب المکاسب 5 244 /5. ارشاد الطالب 6 256 /4. الانوار اللوامع 450 /11؛ التنقیح الرائع 49 - 48 /2.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 556

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خیار تاخیر در مبیع فاسد شدنی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

خیار ما یفسد من یومه، خیار ما یفسده المبیت

اعم

احکام مبیع، خیار تاخیر در بیع

وابسته

بیع فاسد شدنی

منابع

  • الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 3 : صفحه (459-460)
  • تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه (527-528)
  • تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 11 : صفحه 72
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 23 : صفحه (59-60)
  • سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 35 : صفحه 442
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 556
  • کتاب البیع جلد 4 : صفحه (418-421)
  • کتاب المکاسب جلد 5 : صفحه 241، 243
  • مجمع الفائدة و البرهان جلد 8 : صفحه 408
  • مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 3 : صفحه 209
  • مهذب الاحکام جلد 17 : صفحه (172-173)