عملکردها

حق تولیت وقف

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

حق تولیت

حق تولیت: حق سرپرستی و مدیریت مال وقفی.

از آن در باب وقف و ارث سخن گفته‏اند.

حق تولیت در اصل از آنِ واقف است و او می‏تواند آن را برای دیگری قرار دهد. 1 برخی، حق تولیت را از مصادیق حق به معنای خاص آن برشمرده) ر حق (و آن را از حقوقی دانسته‏اند که از راه ارث یا غیر آن قابل نقل و انتقال به دیگری نیست2 و به همین جهت) عدم قابلیت برای نقل و انتقال (برخی، آن را از احکام دانسته‏اند؛ چه اینکه حکم ذاتاً قابل نقل و انتقال نیست. 3

برخی گفته‏اند: حق تولیت اگر از جانب حاکم شرع به کسی داده شود، قابل سقوط - به معنای رفع ید از آن - است و اگر از جانب واقف داده شود، قابل سقوط نیست.

برخی دیگر گفته‏اند: در صورت واگذاری آن از جانب حاکم شرع، اگر پذیرش آن بر فرد واجب باشد باید آن را بپذیرد و خود داری از آن جایز نیست، اما اگر قبول واجب نباشد، پس از قبول نیز می‏تواند از آن رفع ید کند. و چنانچه واقف ضمن عقد وقف، حق تولیت را به یکی از موقوف علیهم واگذار کند، ردّ آن و رفع ید جایز نیست، مانند اینکه مالی را بر اشخاص و اعقاب آنها وقف کند و ضمن وقف، تولیت را به یکی از آنان بدهد و او بپذیرد. و اگر برای اجنبی قرار دهد، رد جایز است، هرچند بعد از قبول باشد. 4

1. تذکرة الفقهاء) ق (2 441 /2. کتاب المکاسب 110 /6؛ حاشیة کتاب المکاسب) اصفهانی (238 /5؛ الرسائل الاحمدیة 3 37 /3. بلغة الفقیه 38 /1؛ الفوائد العلیّة 4 114 /1. حاشیه بر رساله ارث/ 30 - 29.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 333

اصطلاح‌نامه

اعم

احکام وقف، حق ولایت

وابسته

ارث حق تولیت وقف، متولی وقف ( فقه )، ولایت بر وقف

منابع

  • الفقه جلد 83 : صفحه 245
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 333