عملکردها

ادات مقاربه

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۳ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۵:۳۰ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

ادات مقاربه : ادات بیانگر معنای نزدیکی

ادات مقاربه، اداتی است که بر نزدیکی مدخول خود دلالت می‌کند؛ مانند:

1. عند: ظرف مکانی است که به معنای حضور و قرب به کار رفته است؛ چه قرب حسی؛ مانند: «فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُ»؛ «پس چون (سلیمان) آن (تخت) را نزد خود مستقر دید» (نمل// 40) . و چه قرب معنوی؛ مانند: «أَحْیَاء عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ»؛ «زنده‏اند که نزد پروردگارشان روزی داده می‏شوند» (آل‌عمران// 169) .

2. کاد: فعل ناقصی است که به معنای مقاربه آمده و گاهی به شکل منفی (ما کاد) به کار رفته است؛ مانند: «وَمَا کَادُواْ یَفْعَلُونَ»؛ «چیزی نمانده بود که نکنند» (بقره// 71) .

ابن فارس گفته است: «عسی» نیز برای قرب و دنو می‌آید؛ مانند: «قُلْ عَسَی أَن یَکُونَ رَدِفَ لَکُم بَعْضُ الَّذِی تَسْتَعْجِلُونَ»؛ «بگو شاید برخی از آنچه را به شتاب می‏خواهید در پی شما باشد» (نمل// 72).

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 292
  2. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 136
  3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 255
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 244

اصطلاح‌نامه

اعم

ادوات قرآن

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 244، 255
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 136، 292
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 338
  • قرآن ثقل اکبر : صفحه 121، 131