عملکردها

ادات تکثیر

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۲۲:۲۴ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها) (۱ نسخه واردشده)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

ادات تکثیر : ادات مورد استفاده در زیاد شمردن یک چیز

«ادات تکثیر» کلمه‌ای است که بر فراوانی مدخول خود دلالت دارد؛ مانند:

1. «قد»: این کلمه وقتی بر سر فعل مضارع می‌آید، گاهی دلالت بر تقلیل می‌کند، و گاهی نشانه تکثیر است. در آیه: «قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاء»؛ «ما (به هر سو) گردانیدن رویت در آسمان را نیک می‏بینیم» (بقره// 144) دلالت بر کثرت رو کردن پیامبر (ص) به سوی آسمان دارد.

2. «ربّ»: درباره معنای این کلمه هشت قول هست که یکی از آن‌ها تکثیر است؛ مثل: «رُّبَمَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَوْ کَانُواْ مُسْلِمِینَ»؛ «چه بسا کسانی که کافر شدند آرزو کنند که کاش مسلمان بودند» (حجر// 2) .

3. کأیّن: این کلمه نوع خاصی از معنای تکثیر را می‌رساند؛ و آن تکثیر در عدد است؛ مثل: «وَکَأَیِّن مِّن نَّبِیٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ...»؛ «و چه بسیار پیامبرانی که همراه او توده‏های انبوه کارزار کردند» (آل‌عمران//146).

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 311
  2. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 308
  3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 258
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 251
  5. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 232

اصطلاح‌نامه

اعم

ادوات قرآن

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 232، 251، 258
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 308، 311
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 337
  • قرآن ثقل اکبر : صفحه 110
  • محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 718