عملکردها

ادات تبیین

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۳ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۵:۳۰ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

ادات تبیین : کلمات رفع‌کننده ابهام ماقبل

حروف «مِن» و «إلی» را از ادوات تبیین شمرده‌اند.

جلال‌الدین سیوطی می‌گوید: «مِن» از حروف جرّ است و در معانی متعددی از جمله «تبیین» به کار می‌رود. حرف «مِن» به معنای «تبیین» غالباً پس از «ما» و «مهما» قرار می‌گیرد؛ مانند: «... مَا نَنسَخْ مِنْ آیَةٍ أَوْ نُنسِهَا...» (بقره// 106) و «وَقَالُواْ مَهْمَا تَأْتِنَا بِهِ مِن آیَةٍ لِّتَسْحَرَنَا...» (اعراف// 132) .

گاهی نیز «مِن» بدون تقدم «ما» و «مهما» به معنای تبیین می‌آید؛ مانند: «... فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ...» (حج//30) و «... أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ...» (کهف// 31) .

همچنین سیوطی می‌گوید: یکی از معانی حرف «إلی» تبیین است؛ مانند: «... رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِمَّا یَدْعُونَنِی إِلَیْهِ..» (یوسف// 33) .

زرکشی یکی از معانی «لام» جاره را تبیین می‌داند؛ مانند: «... وَقَالَتْ هَیْتَ لَکَ...» (یوسف// 23) ؛ یعنی «أقبل و تعال أقول لک».

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 344
  2. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 233
  3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه (293-294)
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 192

اصطلاح‌نامه

اعم

ادوات قرآن

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 192، (293-294)
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 233، 344
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 260، 369
  • قرآن ثقل اکبر : صفحه 62، 172