تکلیف به مجمل
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تکلیف به مجمل : تکلیف به امر غیر واضح و مردّد بین چند چیز
تکلیف به مجمل، تکلیفی است که مولا به وسیله آن مکلف را به انجام و یا ترک کاری ملزم می‌کند که معلوم نبوده و مردد بین چند امر می‌باشد؛ یعنی متعلق تکلیف روشن نیست.
برای مثال، در آیه: « والمطلقات یتربصن بانفسهن ثلاثة قروء »' زنان طلاق داده شده باید به مدت سه قرء از شوهر کردن خودداری کنند ' [۱] ، چون لفظ ' قرء ' بین طهر و حیض مشترک است، بنابراین، مشخص نیست که عده طلاق سه طهر است یا سه حیض [۲] .
درباره تکلیف به مجمل، میان اصولی‌ها اختلاف است:
گروهی از آنان تکلیف به مجمل را صحیح ندانسته و آن را در نظر عقل ناپسند شمرده‌اند.
برخی دیگر از اصولی‌ها معتقدند اگر هنگام حاجت و فرا رسیدن وقت عمل به مجمل، توضیح کامل به دست آید و تکلیف روشن گردد، تکلیف به آن جایز است [۳] .
نکته:
مجمل، به کلمه یا کلامی می‌گویند که معنای آن معلوم نبوده و بین دو یا چند چیز مردد باشد و مکلف نداند اراده گوینده به کدام یک تعلق گرفته است، مثل: کلمه ' قرء ' که در لغت هم به معنای ' طهر ' است و هم به معنای ' حیض '.
پانوشت
منابع
- تقریرات اصول جلد 2 : صفحه 108
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تکلیف به مجمل به زیرصفحه تکلیف به مجمل/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.