اجماع کشفی

توضیح مفهومی

اجماع کشفی : اتفاق نظرِ کاشف از وجود دلیل معتبر نزد اجماع کنندگان

اجماع کشفی، اجماعی است که از طریق تحصیل اتفاق علما در یک مسئله، کشف می‌شود که دلیل معتبری نزد آنها بوده و به ما نرسیده است.

در کتاب ' فوائد الاصول ' آمده است:

' وقیل ان الوجه فی حجیته انما هو لأجل کشفه عن وجود دلیل معتبر عند المجمعین ' .

معتقدین به اجماع کشفی، می‌گویند این اجماع نمی‌تواند به طور قطع کاشف از سخن امام (ع) باشد، بلکه فقط نشان می‌دهد که در مسئله مورد اجماع، دلیلی معتبر وجود داشته که به ما نرسیده است.

توضیح:

فقها و مجتهدان که هر یک دارای اندیشه و سلیقه خاص هستند، هرگاه در حکمی از مسائل فقهی به اتفاق نظر برسند (با توجه به اجتناب آنان از استحسان‌های عقلی و اعتبارهای ظنی در مقام استنباط و نیز دقت نظر و رعایت تقوا و احتیاط شدید آنها) از هماهنگی آنان می‌توان دریافت که رأی آنان مستند به دلیل معتبری می‌باشد که در دست‌رس آنان بوده است، ولی هم اکنون در اختیار ما نیست، زیرا اگر دلیل معتبری وجود نداشت، آنان به صراحت حکم نمی‌کردند و اجماع محقق نمی‌شد. این طریق کشف از دلیل معتبر، منسوب به مرحوم ' نایینی ' است.

نکته:

از شرایط اجماع کشفی، اتفاق همه علمای یک عصر در مسئله می‌باشد. افزون بر آن، نباید رأی آنان موافق با قاعده و یا اصلی شرعی باشد، زیرا در این صورت احتمال داده می‌شود مدرک مورد نظر آنها، همان اصل باشد.

منابع

1. کفایة الاصول : صفحه 331
2. اصطلاحات الاصول : صفحه 24
3. منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 211
4. سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 310
5. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

اجماع ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اجماع کشفی به زیرصفحه اجماع کشفی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصطلاحات الاصول : صفحه 24
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 99، 101، 103، 104
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 50، 53
• الفوائد الحائریة : صفحه 313
• المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 189
• بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 309، 311
• تحریرالمعالم : صفحه 154
• سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 310
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 41
• فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 150
• فوائد الاصول جلد 2,1 : صفحه 150
• کفایة الاصول : صفحه 331، 332
• مبادی فقه و اصول : صفحه 39
• منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 211