تعارض قیاس و قیاس
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تعارض قیاس و قیاس : تنافی میان نتیجه دو قیاس
تعارض قیاس و قیاس، به معنای تنافی میان مدلول دو قیاس است؛ برای مثال، علمای اهل سنت، همچون شافعی، درباره وجوب یا عدم وجوب شستن ریش در وضو دو دیدگاه دارند:
1. شستن ریش واجب است، زیرا حکم آن، مانند موی گونه‌ها است که موی ثابت بوده و شستن آن واجب است؛
2. شستن ریش واجب نیست، زیرا حکم آن، مانند حکم موهای پشت گردن است که شستن آن در وضو نه تنها واجب نیست، بلکه مستحب هم نیست.
در تعارض دو قیاس، موارد زیر را می‌توان در ترجیح یکی از آن دو بر دیگری رعایت کرد:
1. قیاسی که موجب حرمت می‌گردد، بر قیاسی که موجب حلیت می‌شود مقدم است؛
2. قیاسی که موجب فساد عبادت می‌گردد، بر قیاسی که موجب جواز می‌شود مقدم است؛
3. قیاسی که ـ از لحاظ تأثیر ـ از دیگری قوی تر می‌باشد، مقدم است؛
4. قیاسی که موجب بقای واجب می‌شود، بر قیاسی که مسقط حقوق حق تعالی می‌باشد، مقدم است؛
5. قیاسی مثبت، بر قیاس نافی مقدم است.
منابع
- تقنین اصول الفقه : صفحه 115
- التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد 2 : صفحه 240
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تعارض قیاس و قیاس» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- تعارض قیاس مناسب و قیاس اطراد، تعارض قیاس مناسب و قیاس سبر، تعارض قیاس مناسب و قیاس شبه، تعارض قیاس مناسب و قیاس موثر
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض قیاس و قیاس به زیرصفحه تعارض قیاس و قیاس/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.