ائتلاف لفظ با لفظ

توضیح مفهومی

ائتلاف لفظ با لفظ : تناسب الفاظ بکار رفته در یک عبارت از جهت غریب یا شایع بودن

یکی از صنایع بدیعی بکار رفته در قرآن صنعت ائتلاف است. از اقسام این صنعت، ائتلاف لفظ با لفظ است، به این معنا که هنگام سخن گفتن، برای رعایت تناسب و حُسن جَوار (همسایگی) ، الفاظی کنار هم قرار گیرند که به لحاظ غرابت یا متداول و رایج بودن، به همدیگر شباهت داشته باشند. برای مثال، در آیه شریفه: «قَالُواْ تَالله تَفْتَأُ تَذْکُرُ یُوسُفَ حَتَّی تَکُونَ حَرَضًا» (یوسف// 85) از میان الفاظ قَسَم، حرف «ت» استعمال شده که کاربرد آن کمتر، و از فهم عامه مردم، در مقایسه با لفظ باء و واو دورتر است. و از میان افعالی که رفع اسم و نصب خبر می‌کنند صیغه «تَفتأُ» انتخاب شده که در مقایسه با لفظ «تَزالُ» دارای غرابت و قلت استعمال است. و از میان الفاظ مفید معنای هلاکت، از لفظ غریب و غیر شایع «حَرْض» استفاده شده است.

و در آیه شریفه: «وَأَقْسَمُواْ بِاللّهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ» (انعام// 109) همه الفاظ بکار رفته، متداول و فاقد غرابت بوده و از این جهت تناسب میان الفاظ رعایت شده است.

منابع

1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 299

اصطلاح‌نامه

اعم

ائتلاف، تمکین

وابسته

ائتلاف لفظ با معنی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ائتلاف لفظ با لفظ به زیرصفحه ائتلاف لفظ با لفظ/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 299