تعارض تفاسیر
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تعارض تفاسیر : تنافی میان تفاسیر مختلف از آیات قرآن
تعارض تفاسیر، از اقسام تعارض نصوص کتاب و به معنای تنافی میان تفاسیر مختلف از آیات قرآن کریم است. تفسیرهای یک آیه ممکن است در نظر بدوی با هم سازگار نباشند، ولی با جمع عرفی، تنافی میان آنها از بین برود، و ممکن است تعارض آنها مستقر باشد و امکان جمع عرفی میان آنها وجود نداشته باشد؛ برای مثال، در آیه: « انا اعطیناک الکوثر » [۱] مفسران درباره معنای ' کوثر '، چند احتمال ذکر کرده‌اند، از جمله: خیر کثیر، قرآن، رفعت ذکر، نام نهری در بهشت و نام حوضی در بهشت.
تفسیر اول، دوم و سوم، قابل جمع است، ولی تفسیر چهارم و پنجم با سه احتمال دیگر قابل جمع نبوده و با هم تنافی دارند. در این صورت، قواعد باب تعارض جاری می‌شود و در مورد مثال بالا، گفته شده: چون روایاتی از پیامبر (ص) درباره تفسیر کوثر به ' نهر ' وارد شده است، این احتمال بر سایر احتمال‌ها، مقدم می‌گردد.
پانوشت
منابع
- التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد 2 : صفحه (68-69)
- فرهنگ نامه اصول فقه