مقدمات تفسیر

توضیح مفهومی

مقدمات تفسیر : علوم و شرایط لازم در تفسیر قرآن

تفسیر قرآن دارای شرایط و مقدمات ذیل است:

أ. علومی که مفسّر باید از آن‌ها آگاه باشد:

1. علم لغت (یعنی دانستن کامل زبان عرب و شرح مفردات آن) ؛ 2. علم صرف و نحو (برای شناسایی اختلاف اِعراب و ساختار کلام عرب) ؛ 3. علم اشتقاق (اشتقاق اسامی از ماده‌های گوناگون باعث اختلاف معنا می‌شود) ؛ 4. معانی و بیان و بدیع: با «معانی»، خواص ترکیب کلام از نظر افاده معنا، و با «بیان»، خواص کلام از حیث اختلاف در وضوح و خفا و دلالت، و با «بدیع»، راه‌های شیواسازی کلام شناخته می‌شود؛ 5. علم قرائت؛ 6. علم کلام و اصول دین؛ 7. اصول فقه؛ 8. فقه؛ 9. علم اسباب نزول و قصص قرآن؛ 10. علم حدیث، درایه و رجال.

ب. اتخاذ روشی که مفسّر بتواند مقصود را از کلام الهی به بهترین وجه استنباط کند، که درجه نازل آن، محصول ذهن روشن و سرعت انتقال و حسن سلیقه است، و درجه عالی آن را باید «موهبت» نامید. شرایط ذیل باید در این روش مراعات شود:

1. خلوص نیت؛ 2. ترک شتاب‌زدگی در اتخاذ رأی؛ 3. وارد نشدن در مسائلی که علم به آن‌ها خاص خداوند است؛ 4. فرونرفتن در مسائلی که قرآن آن‌ها را مسکوت گذاشته است و دانستن آن‌ها سودی ندارد؛ 5. رجوع به تفاسیر مهم و معتبر؛ 6. خالی بودن ذهن از هر گونه پیش‌داوری؛ و….

منابع

1. التفسیر و المفسرون جلد 1 : صفحه (265-269)
2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 227
3. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 153
4. قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی) : صفحه (143-146)
5. شناخت قرآن : صفحه (339-351)
6. مبانی و روشهای تفسیر قرآن : صفحه (323-330)
7. مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه (58-60)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «مقدمات تفسیر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

شرایط تفسیر، مقدمات علمی تفسیر

وابسته

تفسیر قرآن ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مقدمات تفسیر به زیرصفحه مقدمات تفسیر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه (123-215)، 213، 227
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 13
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 153، 173
• التفسیر و المفسرون جلد 1 : صفحه (265-269)
• سر البیان فی علوم القرآن : صفحه 79
• شناخت قرآن : صفحه 337، (339-351)
• قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی) : صفحه (143-146)
• مبانی و روشهای تفسیر قرآن : صفحه 197، 209، (323-330)
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 2 : صفحه 206
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 7 : صفحه 259
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 9 : صفحه 226، 298
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه (58-60)