رحمت ( قرآن )

توضیح مفهومی

رحمت ( قرآن ) : یکی از اوصاف قرآن

«رحمت» در لغت به معنای رقت، مهربانی و رأفت و مغفرت آمده است. راغب می‌گوید: رحمت، رقتی است که اقتضای نیکی به کسی می‌کند که مورد رحمت واقع شده است؛ اما اگر به خداوند نسبت داده شود، احسان و انعام بدون رقت است.

اطلاق «رحمت» بر قرآن، به دلیل نتایج و ثمراتی است که از عمل کردن به این نعمت بزرگ، از جانب خدا به بندگان عطا می‌شود.

قرآن با هدایت انسان‌ها و در اختیار قرار دادن بینش‌های لازم برای رسیدن به سعادت واقعی، رحمتی عام برای همه انسان‌ها فراهم می‌سازد. همچنین، برای اصناف ویژه‌ای از انسان‌ها که به این بینش‌ها و راهنمایی‌ها تن می‌دهند، رحمت خاص الهی را به ارمغان می‌آورد. بنابراین، اختصاص دادن رحمت قرآن به مؤمنان، محسنان، مسلمانان و… که در آیات آمده، به این جهت است که گروه‌های مذکور از مواهب آن بهره‌مند می‌شوند و با عمل به آن، در سیر تکامل خود به سوی سعادت و فلاح و قرب به خدا مشمول رحمت خاصه الهی می‌شوند.

«رحمت» را یکی از اسامی و صفات قرآن برشمرده‌اند. این وصف گاهی به صورت مطلق بر قرآن اطلاق شده است؛ مانند: «فَقَدْ جَاءکُم بَیِّنَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَهُدًی وَرَحْمَةٌ» (انعام// 157) .

و گاهی نیز به صورت وصفی آمده است؛ مانند:

1. «… وَنَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِّکُلِّ شَیْءٍ وَهُدًی وَرَحْمَةً وَبُشْرَی لِلْمُسْلِمِینَ» (نحل// 89) ؛

2. «یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًی وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ» (یونس// 57) ؛

3. «هُدًی وَرَحْمَةً لِّلْمُحْسِنِینَ» (لقمان// 3) ؛

4. «وَلَقَدْ جِئْنَاهُم بِکِتَابٍ فَصَّلْنَاهُ عَلَی عِلْمٍ هُدًی وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ» (اعراف// 52) ؛

5. «هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًی وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ یُوقِنُونَ» (جاثیه// 20).

منابع

1. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 175
2. تاج العروس من جواهر القاموس جلد 16 : صفحه 274
3. لسان العرب جلد 12 : صفحه 230
4. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 280
5. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 178
6. قرآن شناسی جلد 1 : صفحه 54

اصطلاح‌نامه

اعم

اسامی و صفات قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه رحمت ( قرآن ) به زیرصفحه رحمت ( قرآن )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آموزش علوم قرآن جلد 1 : صفحه 178
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 178
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 280
• البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 343
• تاج العروس من جواهر القاموس جلد 16 : صفحه 274
• تاریخ جمع قرآن : صفحه 8
• تاریخ قرآن : صفحه 31
• جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 175
• شناخت قرآن از رهگذر قرآن : صفحه 71
• شناخت نامهای قرآن : صفحه 73
• قاموس قرآن جلد 3 : صفحه 69
• قرآن درآئینه اندیشه ها : صفحه 247
• قرآن شناسی جلد 1 : صفحه 54
• لسان العرب جلد 12 : صفحه 230
• لسان العرب جلد 5 : صفحه 173